Kibbutz
Ny kibbutz na kibboutz dia karazana vohitra (tanàna kely), onenana Jiosy miombona fitaovam-pamokarana sy fahefana, naorina voalohany tamin' ny taona 1909 tany Palestina nofehezin' ny Ôtômana tamin' izany fotoana izany; dia i Degania Alef izay noforonin' ny Jiosy roa ambin' ny folo manam-piaviana rosiana sy pôlôney izay manaraka ny hetsika ziônista manana firehana sôsialista.
Avy amin’ ny teny hebreo hoe קיבוץ / kibbutz na קיבוצים / kibbutzim (raha maro), izay midika hoe "fivoriana" na "miaraka"; io tzeny io.
Ny kibbutzim hafa dia niisa teo amin' ny roa ambin' ny folo tamin' ny taona 1920 ary niparitaka nanomboka tamin' ny nananganana ny Fanjakan' i Israely tamin' ny 14 Mey 1948: manodidina ny 210 tamin' ny taona 1950. Vondrom-ponina ambanivohitra izy ireo tany am-boalohany, saingy nanomboka nivoatra tao ny asa indostrialy taorian' ny namoronana an' i Israely.
Ara-tantara, ny mpikambana ao amin' izy ireo dia noheverina ho sangany amin' ny fanjakana jiosy hoavy talohan' ny taona 1948 ary koa taorian' ny nananganana ny Fanjakan' i Israely, indrindra fa mpitolona sy manolo-tena. Nanomboka tamin' ny taona 1960 ka hatramin' ny taona 1980, ohatra, ny miaramila avy amin' ny kibbutzim dia 25 % amin' ny miaramila manamboninahitra ao amin' ny tafika israeliana, izany hoe 1 % amin' ny fitambaran' ny vahoaka jiosy tao Israely.