Biblôsy

Ny tanàna tranainy, Biblôsy, any Libàna tamin' ny taona 2003

I Biblôsy dia tanàna any Libàna na Libanona. Nantsoin' ny Grika hoe Byblos izy, satria avy ao Gebal no nampidirana papirosy (amin' ny teny grika βύβλος / búblos) tany Grisia. Nantsoina hoe Gubal na Gebal ity tanàna ity tamin' ny Andro Taloha, Guibelet na Guiblet amin' ny teny frantsay tranainy tao Libàna nandritra ny Andro Antenatenany ary ankehitriny atao hoe جبيل / Jubayl.

Any amin' ny toerana misy ny tanànan' i Jbeil no misy azy io ankehitriny (atao hoe Jubail amin' ny teny arabo, anarana midika hoe "tendrombohitra kely" ary avy amin’ ny anarana amin' ny fitenin' ny Kananita), any amin' ny governôratan' ny Tendrombohitra Libàna (Libàna ankehitriny, eo amin' ny morontsirak' i Mediteranea, tokony ho 40 km any avaratr' i Beirut. Tokony ho tamin' ny taona 5000 tal. J.K. io tanàna io no niorina. Nanomboka tamin' ny taonarivo faha-4 tal. J.K., i Biblôsy dia foibe ara-barotra navitrika, nivarotra ny hazon' i Libàna indrindra tamin' i Ejipta fahiny. Nisy fiantraikany naharitra teo amin' ny zavakanto sy ny kolontsain' i Biblôsy io fifamatorana tamin' i Ejipta io, ka lasa foibem-pivavahana manan-danja izay nanaovana ny fivavahana amin' i Ôsirisy.

Nivarotra lamba sy akanjo tamin' i Mesôpôtamia koa izy, indrindra fa tamin' ny tanànan' i Mari sy tamin' ny Minôanan’ i Kreta. Nalevina tao amin' ny fasana nisy zavatra ejipsiana ny mpanjakan' ny Amôrita tao Biblôsy (fasan' i Ahirama, mpanjaka tamin' ny taonjato faha-11 tal. J.K.). Mampiavaka azy ankehitriny ny seranan-jonony fahiny, ny toerana rômana nisy azy ary ny lapa naorin' ny mpanao kroazada. I Biblôsy dia anisan' ny tanàna tranainy indrindra eran-tany, angamba ny tranainy indrindra, izay nisy mponina tsy tapaka.