Azerbaijàna Iraniana

I Azerbaijàna Iraniana dia faritra any avaratra-andrefana amin' i Iràna, izay a hitana tanàn-dehibe manan-tantara maro ao amin' ity firenena ity toa an' i Maragha, i Tabriz, i Zanjan, i Ardabil ary i Urmia. I Azerbaijàna Iraniana dia onenan’ ny Azery miisa 12 na 15 ka hatramin' ny 30 tapitrisa (araka ny tombantomban' ny CIA, araka ny governemanta iraniana amin' ny tranga voalohany, ary farany araka ny nasiônalista azery amin' ny faharoa). Io faritra io ankehitriny dia tandrify faritany maro (i Azerbaijàna Atsinanana, i Azerbaijàna Andrefana, i Ardabil ary i Zanjan) ary koa tandrify ny ampahany amin' ny faritanin' i Hamadān sy ny an’ i Qazvin.

Tantara

Nanomboka tamin' ny taonjato faha-11, ity faritr' i Iràna ity, izay faritanin’ i Atropatena teo aloha, dia nonenan' ny vahoaka miteny persianina sy miteny tiorka.

Ny tapany avaratra-andrefan’ ilay faritra dia anisan’ ny Fanjakan' i Armenia taloha (faritanin’ i Persarmenia), araka ny asehon’ ny mônastera maro ao Dzordzor, ao Md Stepanos any Jolfa (Saint-Stepanos de Jolfa) ary Kara Kelisa (“fiangonana mainty” amin’ ny teny tiorka), voatanisa ho Lova Iraisam-pirenena.

Ny Tafika imperialy rosiana dia nibodo an' i Azerbaijàna tamin' ny taona 1909, avy eo teo anelanelan' ny taona 1912 sy 1914 ary indray teo anelanelan' ny tana 1915 sy 1918, raha ny Ôtômana kosa nibodo azy teo anelanelan' ny taona 1914 sy 1915 ary ny taona 1918 sy 1919. Nandritra ny Ady Lehibe I dia nandefa fanohanana ho an' ny tafika rosiana i Frantsa, tamin’ ny endriky ny "ambulance alpine du Caucase", napetraka ao Urmia. Avy eo dia ny tafika ny Firaisana Sôvietika no nibodo azy teo anelanelan' ny taona 1920 sy 1921 ary indray tamin' ny taona 1941, amin' ny famoronana repoblika kely mizaka tena (ny Governeantam-bahoakan’ i Azerbaijàna) teo anelanelan' ny Novambra 1945 sy ny taona 1946, nandritra ny Krizy Iraniana-Sôvietika (Krizy Iranô-Sôvietika).