Karatra

Karatra

Ny karatra dia fisy vita baoritra (matetika vita bristol) na plastika kely hangeza (vitsy ny mihoatra ny 15cm × 7cm) voasokajy anaty sokajy samihafa ary ampiasaina anaty lalao lazaina hoe karatra filalaovana

Manana endrika iraisana ny karatra (ny ivohony dia lazaina hoe taroté) ary endrika mahasamihafa azy.

Ny karatra dia mety tsotra (52 karatra, lalao tarot sns.) na mety namboarina ho an'ny lalao manokana.

Karatra tsotra

Ny karatra lalao tsotra dia misamihafa na amin'ny sandany - Tokana (na As) hatramin'ny folo - na amin'ny tarhiny - Mpankaja (King), Dame, na Valet - na amin'ny lokony. Ny « loko » dia miisa efatra, ary miova arakaraky ny fampiasana azy, ara-pirenena na ara-paritany.

Ny eva na ny loko

Misy karatra telo ambin'ny folo anaty lalao miisa 54 Karatra (matetika misy jokera iray na telo). Ho an'ny fiaviany, ny loko efatra dia hoarina amin'ny tonontaona (saison) efatra. Raha marihana ho 11 ny valet, ho 12 ny dame, 13 ny roi, ka raha atambatra daholo ny isan'ny lalao miisa karatra 54, dia mahita 364 isika, ho an'ny herintaona miisa 365 andro. Mety izany ny antom-pisian'ny jokera roa miampy, ny joker faharoa mety midika ny taona bisekstily.

Ny tarehin'ny karatra

Ny tarehy ampiseho amin'ny karatra dia tarehin' olona tenenina fa malaza tamin'ny taona medievaly — fotoana namoronana ny karatra tany Eoropa — na, ho an'ny karatra frantsay tsotra :

Valet		Dame		Roi
	Lahire niara-ndiady tamin'i de Jeanne d'Arc		Judith malaza amin'ny baiboly		Charles Charlemagne na Charles VII
	Hector niady tamin'ny Adin'i Troie		Rachel olona ao amin'ny baiboly		Cesar Jules Cesar
	Ogier (na Hogier) anisan'ny ankasan'i Charlemagne		Pallas Pallas Athena		David ao amin'ny baiboly
	Lancelot Lancelot du Lac		Argine anagramme de regina		Alexandre Alexandre le Grand

Fiaviana

Sina

Efa fantatra ankehitriny fa karatra lalaovina manerana ny tany dia avy any Sina ary nipoatra tany ilay lalao tamin'ny dinastia Tang (618-907) tamin'ny boky soratana amin'ny taratasy (mbola rolao ny boky taloha). Navoatra avy tamin'ny kodiakely avy any India ny karatra azy mifandray amin'ny asa masina. ny karatra antitra indrindra hita tia hitan' Albert con Le Coq tany Turfan, faritan'i Xinjiang. Ny karatra dia anisan'ny ohatra voalohan'ny ksilôgrafia, nipoatra tamin'ny faran'ny dinastia Tang (taonjato faha 10). I Joseph Needham dia maminavina, araky ny loharano hitany, fa mety tamin'ny taonjato faha sivy ny karatra no voaforona. Tamin'ny andron'ny Song, tamin'ny taonjato faha 11 izany, ny fivoarana dia nampiteraka ny daomy. Tonga tany Eoropa tamin'ny taonjato faha 14, tamin'ny andron'i Marco Polo, nanaitaitra ny fivoaran'ny tonta printy tety eoropa ny karatra sinoa.

Misy karazana lalao telo ny karatra sinoa : ny karatra daomy, ny karatra vola, ary ny karatra anaovana eseky, mandika ny piesin'ny xiangqi (eseky sinoa).

Ao amin'ny karatra vola dia misy isa miovaova rohitra ara-isa, ary nampiasain'ny lalao sinoa maro :

• ya-pai (karatra 32), nandritry ny dinastia Song
• ma-diao (karatra 40), nandritry ny dinastia Song

Ejipta

Nandritra ny taona 11, dia nandroso ny lalàm-panorenana mivantana ny lalàm-panorenana tany Afrika, ka dia tonga tany Egypte izany. Ny karta baventy voalohany izay hita dia ireo ampanjakan'ny taona 12 sy 13, nampidinika amin'ny taona 15, no antsoina hoe Mamluk. Bô Mamluk nivadika indrindra tamin'ny taona 15, izay ao anatin'ny fombafomba tahaka ireo mpanjakan'ny talata vao nanamboatra tany Topkapı, Istanbul, tamin'ny taona 1939. Ao anatin'io bô io misy ny "golifi polo", "vola", "kibori" ary "sena". Amin'ny momba ny iray noho iray, misy folo lahy latabatra pip sy telo tatabatra cung đình. Ny tatabatra cung đình dia maneho fomba fanentanana fikarohana na famantarana, izay azo antoka fa noho ny didy maneho ny raitra taty aoriana ao amin'ny Islam Sunni. Ny teny "Nā'ib" (phó vua) dia novain'i Eropa. Ny tatabatra pip dia maneho ny folo amin'ny alàlan'ny latabatra, izany dia matetika afaka hita ao amin'ny latabatra fotsiny kokoa. Mifanaraka amin'ny vaovao, ireo latabatra ireo dia azo jerena fa hoe lalao baventy madinika tsotra izay tsy manana latabatra manokana tahaka ny "trump".

Azia Andrefana

Mety nandalo tamin' Azia Andrefana ny karatra sinoa alohan'ny fahatongavany tety eoropa tamin'ny taonjato faha 14, ny endriny tamin'izany fotoana izany dia mitovy be amin'ny endriky ny karatra amin'izao fotoana. Manana karatra 52 ny lalao azy efatra ny karazana : ny kibay anaovana polo, ny piesy, ny lefona azy ny kopy ; misy karatra folo anatin'ny serie iray ary telo ny karatra any ivelan'ny isa : malik (mpanjakaà, nā'ib malik (Mpanjaka faharoa), azy ny thānī nā'ib (Faharoa). Anatin'ny ohatra voatahiry ankehitriny, mitondra tarehy jeômetrika ny karatra fa tsy mitondra tarehin' olona.

Ny lalao Malmelouk dia voaforon'i Leo Mayer tany amin'ny lapan'i Topkapi any Istanbul tamin'ny 1928. Tsy anttitra noho 1400 ilay lalao, fa nafahana nahitana singan-dalao tamin'ny taonjato faha 12 sy faha 13.