Hijery ny fangon'i Tolagnaro

{{coord|-25.032490|46.983290}}

{{infobox tanàna
|anarana=Tolagnaro
|faritany= [[Faritanin' i Toliara|Toliara]]
|faritra = [[Faritra Anosy]]
|velarantany= 31.17
|isam-ponina=67284
|firenena={{Madagasikara}}
|sary =Biraon' ny kaominina Tolagnaro, Madagasikara.jpg|thumb|<nowiki>Valan-javaboaharin' Andohahela]]</nowiki>
}}
I '''Tolagnaro''' na '''Fort-Dauphin''' dia [[Kaominina eto Madagasikara|kaominina malagasy]] ao amin' ny [[Distrikan' i Tolagnaro]], ao amin' ny [[Faritra Anosy]] ao amin' ny [[Faritanin' i Toliara]] eto [[Madagasikara]], tanàna renivohitry ny [[Faritra Anosy]] any amin' ny tendro atsimo-atsinanan' i [[Madagasikara]]. 1&nbsp;122 km any atsimon' [[Antananarivo]] no misy azy. Manana toeram-pitsangantsanganana maro sady tsara i Tolagnaro.

== Anaran' ilay tanàna ==
[[Sary:Tolagnaro 01 - Madagascar.jpg|vignette|Ny tanànan' i Tolagnaro jerena avy eny ambony]]
Ireto avy ny mety hanorantana na hanononana ny anaran' io tanàna io: '''Tolagnaro''', '''Tolañaro''', '''Tolanaro, Taolagnaro''', '''Taolañaro''', '''Taolanaro''', '''Tôlagnaro''', '''Tôlañaro''', '''Tôlanaro''',  '''Fort-Dauphin''', '''Faradofay''', '''Faradifay''', '''Farady'''.

== Jeôgrafia ==

=== Toerana misy azy ===
[[Sary:Lage-Tolagnaro-in-Madagaskar-dt.jpg|vignette|313x313px|Toerana misy an' i Tolagnaro eto Madagasikara|ankavia]]
Any amin' ny 620 km miala an’ i [[Toliara]] no misy azy ary eo amin’ ny 1 122 km miala an' [[Antananarivo]]. Mifandray amin' Antananarivo amin' ny alalan' ny [[lalam-pirenena faha-7]] sy [[lalam-pirenena faha-13|faha-13]] (Antananarivo – [[Ihosy]] – [[Betroka]] – [[Ambovombe]] – Tolagnaro) ity kaominina ity. Azo atao ihany koa ny manaraka ny lalam-pirenena faha-13 sy faha-10 avy any Toliara ([[Toliara]] - [[Betioky Atsimo|Betioky]] - [[Ampanihy Andrefana|Ampanihy]] - [[Beloha]] - Ambovombe - Tolagnaro). Noho ny fisian' ny lalam-pirenena faha-12a dia afaka mifandray amin' i [[Vangaindrano]], izay any amin' ny ilany atsinanan' ny Nosy, koa i Tolagnaro. Tsy azo aleha anefa io lalana io mandritra ny vanim-potoan' ny orana.

=== Toetany ===
Ny [[rotsak' orana]] any Tolagnaro dia 1 700 mm eo ho eo, noho ny tendrombohitra manakana ny rivotra mandro any andrefan' ilay tanàna. Noho izany, maitsomaitso kokoa noho ny faritra manodidina ny tanin' i Tolagnaro. Ny salan-kafanana any dia 23 °C ary miakatra hatrany amin' ny 26&nbsp;°C na midina hatrany amin' ny 20&nbsp;°C arakaraka ny volana.
=== Vohon' ny tany ===
[[Sary:Tolanaro.jpg|190x190px|ankavanana|thumb|Ny tanànan' i Tolagnaro tazanina avy eny an-tendrombohitra]]
Ny [[Pic Saint Louis]] no tendrombohitra avo indrindra ao Tolagnaro, ary any avaratry ny ny tanàna no misy azy.

== Fitantanana ==
Ny tanànan' i Tolagnaro no renivohitry ny [[Distrikan' i Tolagnaro]] sy ny [[Faritra Anosy]]. Iray amin' ny [[Kaominina eto Madagasikara|kaominina]] miisa 25 mandrafitra ny Distrikan' i Tolagnaro ny kaominina ambonivohitr' i Tolagnaro. Ao no ahitana ny fitaleavam-paritra miankina amin' ny ministera samihafa, izay endrika isehoan' ny [[fanapariaham-pahefana]] any amin' ilay faritra.
== Mponina ==
Ny faritanin' ny Tolagnaro dia onenan' ny [[Antanosy|foko antanosy]] indrindra. Tamin' ny fanisana tamin' ny 1975 dia 19&nbsp;605 ny isan' ny mponina tao Tolagnaro. 30&nbsp;690 izany tamin' ny taona 1993 ary 39&nbsp;000 tamin' ny taona 2001. Tamin' ny taona 2010 dia 46&nbsp;000 ny isan' ny mponina ao Tolagnaro.

== Toekarena ==

=== Fitaterana ===
[[Sary:Fiantsonan' ny fiara fitaterana olona ao Tolagnaro.jpg|vignette|180x180px|Fiantsonan' ny fiara fitaterana olona ao Tolagnaro (taona 2024)]]
Mifandray amin' Antananarivo amin' ny alalan' ny lalam-pirenena faha-7 sy faha-13 (Antananarivo – [[Ihosy]] – [[Betroka]] – [[Ambovombe]] – Tolagnaro) ity kaominina ity. Azo atao ihany koa ny manaraka ny lalam-pirenena faha-13 sy faha-10 avy any Toliara (Toliara - [[Betioky Atsimo|Betioky]] - [[Ampanihy Andrefana|Ampanihy]] - [[Beloha]] - Ambovombe - Tolagnaro). Noho ny fisian' ny lalam-pirenena faha-12a dia afaka mifandray amin' i [[Vangaindrano]], izay any amin' ny ilany atsinanan' ny Nosy, koa i Tolagnaro. Tsy azo aleha anefa io lalana io mandritra ny vanim-potoan' ny orana.[[Sary:Aeroport de Tolagnaro.jpg|vignette|180x180px|[[Seranam-piaramanidin' i Tolagnaro]]|ankavia]]Saro-dalana ny tanànan' i Tôlagnaro. Ny [[Seranam-piaramanidin' i Tolagnaro|seranam-piaramanidina]], izay ao andrefan' ilay tanàna, dia mampifandray tsy tapaka amin' Antananarivo renivohitra. Vao tsy ela akory izay dia nisy ny fifandraisana ana habakabaka tsy tapaka amin' i [[Saint-Denis, Réunion|Saint-Denis]] ao [[La Réunion]].

=== Harena an-kibon' ny tany ===
Na dia eo aza ny fisian' ny akora fanodina maro ao amin' ny faritra manodidina an' i Tolagnaro dia maro no mbola tsy voatrandraka firy ([[vatosoa]], [[baoksita]], [[titanina]]).
[[Sary:MG-ehoala-hafen.jpg|ankavia|vignette|Seranan-tsambon' Ehoala]]
Na izany aza, ny fitrandrahana [[ilmenita]] (akora ahazoana ny  titanina) nataon' ny orinasa kanadianina [[QIT Madagascar Minerals]] (QMM), sampan' ny [[Rio Tinto]], ao amin' ny toeram-pitrandrahana ao Mandena, dia nitarika ny fanamboarana ny lalana ahafaha-miditra ao Tolagnaro sy ny [[Seranan-tsambon' Ehoala|seranan-tsambon' i Ehoala]] an-drano lalina any amin' ny 10 km atsimon' ilay tanàna, izay nisokatra tamin' ny taona 2009, any akaikin' ny seranam-piaramanidin' i Tolagnaro.

=== Fanafarana sy fanondranana ===
[[Sary:Port d'Ehoala in Fort Dauphin, Madagascar.jpg|vignette|185x185px|Seranan-tsambo tranainy]]Ny [[seranan-tsambo]] tranany ao Tolagnaro dia vavahady misokatra amin' izao tontolo izao, izay ampiasaina voalohany indrindra amin' ny fanondranana [[langosta]] sy [[drakaka]] ary ahidrano maina. 75 km miala an' i Tolagnaro, manodidina an' [[Amboasary-Atsimo]], misy toeram-pambolena taretra maro, izay aondrana ao amin' ny seranan-tsambon' i Tolagnaro.

=== Fanjonoana ===
Ny fanjonoana langosta koa dia tena be mpanao any amin' ilay. Misy orinasa mpanondrana langosta betsaka mankany [[Eorôpa]] sy [[Azia]] ny any.

=== Fizahan-tany ===
[[Sary:Libanona Beach - Tolagnaro - Madagascar.jpg|vignette|187x187px|Torapasik' i Libanona]]Anisan' ny hetsika goavana eto Tolagnaro ihany koa ny [[Fizahàn-tany|fizahantany]]. Manana trano fandraisam-bahiny vitsivitsy koa ilay tanàna.[[Sary:The Bay of Wrecks02 Tolagnaro.jpg|vignette|185x185px|Helodrano ao Tolagnaro]]
== Jereo koa ==

* [[Madagasikara]]
** [[Faritanin' i Toliara]]
*** [[Faritra Anosy]]
**** [[Kaominina eto Madagasikara]]
***** Tolagnaro

'''Renivohi-paritany eto Madagasikara'''

* [[Antananarivo]] - [[Antsiranana]] - [[Fianarantsoa]] - [[Mahajanga]] - [[Toamasina]] - [[Toliara]]

'''Renivohi-paritra eto Madagasikara'''

* [[Ambatondrazaka]] - [[Ambositra]] - [[Ambovombe]] - [[Antananarivo]] - [[Antsirabe]] - [[Antsiranana]] - [[Antsohihy]] - [[Farafangana]] - [[Fenoarivo Atsinanana]] - [[Fianarantsoa]] - [[Ihosy]] - [[T|Maevatanana]] - [[Mahajanga]] - [[Maintirano]] - [[Manakara]] - [[Mananjary]] - [[Miarinarivo]] - [[Morondava]] - [[Sambava]] - [[Toamasina]] - [[Tôlanaro]] - [[Toliara]] - [[Tsiroanomandidy]]
'''Samihafa'''

* [[Seranan-tsambon' Ehoala|Seranan-tsambon' i Ehoala]]
* [[Seranam-piaramanidin' i Tolagnaro]]
* [[Abraham Samuel]]
* [[QIT Madagascar Minerals]]

[[sokajy:Kaominina any Madagasikara]]
[[Sokajy:Tanàna ao Madagasikara]]

== Rohy ivelany ==
{{reflist}}
* {{fr}} [http://www.fort-dauphin.com/ Sehatra ofisialy] {{Wayback|url=http://www.fort-dauphin.com/ |date=20120706112527 }}
* {{fr}} [https://web.archive.org/web/20080807133139/http://fortdauphin.ifrance.com/ Sehatra momban'ny Taolagnaro]
* {{fr}} [http://wikimapia.org/#lat=-25.0220731&lon=46.9820881&z=14&l=0&m=s&v=2 Fort-Dauphin eo amin'ny Wikimapia]
{{Anosy}}
{{commonscat|Fort Dauphin, Madagascar}}
[[Sokajy:Kaominina any Faritra Anosy]]
[[Sokajy:Faritra Anosy]]
[[Sokajy:Distrikan' Tolagnaro]]