Taratra elektrômanetika

Ny taratra elektrômanetika dia fanakorontanana ny saha araka aratra ary araka andriamby.

Ny mpitondra ny taratra elektrômanetika dia ny voankazavana, voanjavatra tsy manan-danja. Ny voankazavana dia ny boson miaraka amin'ny hery elektrômanetika.

Amin'ny taranjan'ny fizika tsotra, ny famisavisana azy dia onja elektrômanetika izany hoe ny fiparitahan'ny saha manetika sy ny sahan'aratra (mifampijadona izy ireo) mahitsy vokatry ny fiheringerenan'ny fahan'aratra.

Singana kelin'ny ilotro elektrômanetika ny hazavana izay hitan'ny maso.

Ny taratra elektrômanetika ary ny voankazavana

Ny hazavana dia taratra elektrômanetika hitan'ny mason'olombelona. Ny taratra radiô, taratra elektrômanetika ihany koa ny taratra X ary ny taratra gamma.

Noho ny fifandakana taratra-voanjavatra, roa ny isan'ny fomba hampisehoana ny taratra elektrômanetika :

• taratra elektrômanetika : fiovaovan'ny (fiheringerenana) sahan'aratra sy ny saha manetika ny taratra ; hahafahana mampihoto ilay taratra ho taratra mônôkrômatika manana halavan'onja λ ary hatetika ν samihafa ny famakafakana ilotro.
• voankazavana : ampiarahan'ny mekanika kantika amin'ny taratra elektrômanetika mônôkrômatika ny voanjavatra tsy manan-danja iray, izay manana anarana voankazavana, ny angôvony dia :

E = hν

Tsimiovan'i Planck ilay h .

Ny ako p ny voankazavana dia $p={\frac {E}{c}}={\frac {h\nu }{c}}$.

Mitazona ny angôvony ny voankazavana reheva miampita toerana samihafa (anefa misy ihany ny voankazavana voatazona).

Anaty foana, ny hafaingan'ny taratra elektrômanetika, ny hazavana hitann'y maso indrindra indrindra dia 299 792 458 Segondra Io hafaingana io, antsoina koa hoe hafaingan'ny hazavana soratrana c , dia anisan'ny fototry ny tsimiova amin'ny taranja ny fizika.

Ny halavan'onja dia :

$\lambda ={\frac {c_{\nu }}{\nu }}$

$c_{\nu }$ ny hafaingan-kazavana ao amin'ny toerana nifanapahana ho an'ny hatetika ν, miaraka amin'i $c_{\nu }=c/n_{\nu }$ ($n_{\nu }$ no mari-pileferana ny hazavana mônôkrômatika mananan hatetika ν ao amin'ny toerana nifanapahana).

Ny fahitana zava-mitranga, tamin'ny faran'ny Endrika:XIXe siècle, ilay hafaingan-kazavana tsy miankina amin'ny référentiel dia nampisy ny teôrian'ny relativité restreinte.

Toetra

• Ny zavatra rehetra iray manana hafananan mahery ny 0 kelvin (zéro absolu, izany hoe -273,15 °C) dia mamoaka taratra elektrômanetika tenenina hoe taratra ara-pana na taratra ny zava-mainty.
• Rehefa mahazo taratra elektrômanetika ny voanjavatra iray, misy singantsinga hotarafiny ary misy singantsinga hotazoniny. Ny taratra izay notazoniny ho azy dia mivadika ho angôvom-pana mampiakatra ny hafanan'ilay vatana.
• Mamoaka taratra elektrômanetika ny voanjavatra mahazo angôvo :
  • rehefa ampivionan'ny saha elektrômanetika : ny taratra synchrotron ; ampiasaina ho loharanon'ny taratra X ny rayonnement synchrotron ho ann'y traikefa maro amin'ny fizika ary amin'ny biolojia (tsipi-kazavana manodidin'ny synchrotron);
  • rehefa mihiditra na miampita toerana samihafa : "tara-panisarana mitohy" na « rayonnement continu de freinage » ;
• Mety hampitranga ny transition atomique ny fitazonana voankazavana, izany hoe mampiakatra ny angôvo angonin'ny voanjavatra iray amin'ny fiovana halaviran'ny elektrôna amin'ny voany.
• Ao amin'ny valan'ny ilotro elektrômanetika, afaka manorina paires amin'ny elektrôna malemy ny voankazavana anaty semikôndioktera (fomba fanaovana ny CCD). Rehefa miaraka, mamoaka hazavana ny elektrôna sy ny lavaka (diôdy)
• Ny fiota niokleary, na fiota mampisaratra na fiota mampiaraka sy fanapotehana, dia mamoaka taratra gamma be dia be.

Ilotro elektrômanetika

lopy

Lahatsoratra antsipirihany : Spectre électromagnétique.

Ny ilotro elektrômanetika dia ny fampihotoana ny taratra elektrômanetika araka ny halavan'onjany, na, amin'ny fomba mitovitovy ihany, araka ny hatetiny (amin'ny alalan'ny fampimiram-piparitahana) na araka ny angôvo angonin'ny voankazavany.

fisokajiana ny taratra elektrômanetika araka ny halavan'onja ary ny angôvon'ny voankazavana

Noho ny antony ara-tantara, misy fomba fitononana maro dia maro ny taratra elektrômanetika, araka ny hatetiny (na halavan'onjany). Araka ny halavan'onja mihidina, izy ireo dia :

• ny taratra radiô ary ny taratra radar vokatry ny aratra miheringerina ambony hatetika ;
• Ny taratra infrarouge, ny hazavana hitan'ny maso ary ny hazavana ankoatran'ny volomparany vokatry ny fiovan-toerana eo anivon'ny voanjavatra, ho ann'y elektrôna ivelany, ary ny fipariahana ara-pana ; manana ny vokany ny taratra ankoatran'ny volomparasy eo amin'ny hoditra (fivadihana ho mainty, hay, kanseran'ny hoditra) ;
• vokatry ny fiovan-toerana elektrônika. Ils sont par exemple générés par radioactivité (photons de fluorescence émis lors de la réorganisation du cortège électronique d'un atome), par freinage d'électrons (tube à rayons X) ou par rayonnement synchrotron (par déviation de faisceau d'électrons relativistes). Noho ny hafohy ny halavan'onjany, aparitaky ny vatosonga ny taratra X ; antsoina hoe taratra X mateza ireo voankazavana be angôvo ary taratra X malemy ireo voankazavana kelikely angôvo kokoa ;
• Vokatry ny radioaktivite ny taratra gamma rehefa manary angôvo ny voanjavatra iray. Avoakan'ny zavatra radiôaktiva ary ny reaktora niokleary ny taratra gamma.

Jereo koa

Lahatsoratra mitovy

• Voankazavana
• Fiainana ary taratra

Tranga ara-pizika

• Transition électronique
• Transitions nucléaires
• Antenina

Fampiharana

• Cage de Faraday
• Chambre anéchoïque
• Interaction rayonnement-matière
• Lazera

Rohy ivelany

• ((fr)) Impact sur la santé, sur le site de l'OMS
• ((fr)) Champs électromagnétiques induits par les lignes électriques et santé un résumé par GreenFacts d'un rapport scientifique du Centre International de Recherche sur le Cancer (IARC)
• ((fr)) Belgian BioElectro Magnetic Group - Champs électriques et magnétiques 50 Hz et santé Archived Martsa 17, 2011 at the Wayback Machine
• ((fr)) Hydro-Québec - Comprendre les champs électriques et magnétiques Archived Septambra 27, 2009 at the Wayback Machine
• ((en))Bio-Initiative Report: A Rationale for a Biologically-based Public Exposure Standard for Electromagnetic Fields (ELF and RF) , rapport du 31 aout 2007 Archived Mey 13, 2008 at the Wayback Machine