Sorabe

Avy amin'i Wikipedia
Santiôna sorabe malagasy

Ny sorabe (سُرَبِ) dia abidy iray avy amin'ny abjad arabo (ajami) izay natao hanoratana ny fiteny ao Madagasikara, indrindra indrindra ireo fiteny ao atsimo andrefan'i Madagasikara : ny fiteny antemoro-anteogny ary anakara. Fantatra fa isaina aman-jatony ireo lahatsoratra nosoratana tamin'ny alalan'io abidy io ; ny tena antitra amin'ireo lahatsoratra ireo dia nosoratana tany amin'ny taonjato faha-17 tany ho any.

Tamin'ny taonjato faha-18, fantatra ary nampiasain'ny foko rehetra erak'i Madagasikara io abidy io : tao Imerina, nanafatra mpanoratra antemoro i Andrianampoinimerina mba hampianatra ny ankizy hamaky teny ary hanoratra. Izay no nahatonga an'i Radama (namorona ny abidy malagasy ankehitriny izay mifototra amin'ny abidy latina) nahay nanoratra ary namaky teny hatry ny fahazazany.


Mihevitra ny mpikaroka fa mety nisy tarehintsoratra hafa nampiasaina tao Madagasikara talohan'ny nisian'ny sorabe : ao amin'ilay teny mamaritra ilay abidy amin'ny teny malagasy dia ahitana ny fototeny soratra (avy amin'ny fiteny arabo) ary ny fototeny be. Izay tarehintsoratra nialohan'ny sorabe izay dia mety avy any India, sahala ireo tarehintsoratra ampiasaina ao Azia Atsimo Atsinanana.

Abidy

Ny literan'ny sorabe ary ny dikan-tsoratra amin'ny abidy malagasy ankehitriny
ـَ ب د ـِ ف غ ه ـِ ج ك ل م ن ـُ ڡ ر س ط و ‹ي› na ‹ز› ع ‹ڊ› na ‹رّ› ‹̣ط› na ‹رّ› ت ڡّ طّ ـَيْ ـَوْ ـُوً ـُيْ ‹ـِيَا› na ‹ـِيْا› ـِوْ ـِيْ
a b d e f g, ng h i, y j k l m n o p r s t v z dr tr ts mp nt ai ao oa oi ia, ea io, eo ie

Rohy ivelany

  • ((en)) Adelaar K.A. & Himmelmann N. (2004), The Austronesian Language of Asia and Madagascar, Routledge [1] .
  • ((fr)) Ferrand, Gabriel (1905). Les migrations musulmanes et juives à Madagascar. Paris: Revue de l'histoire des religions.
  • ((mg)) Kasanga Fernand (1990), Fifindra-monina, Librairie FLM, Antananarivo.
  • ((fr)) Simon P. (2006) La langue des ancêtres. Ny Fitenin-drazana. Une périodisation du malgache des origines au XVe siècle, L'Harmattan [2].