Hijery ny fangon'i Prôtestantisma eto Madagasikara

Ny '''prôtestantisma eto Madagasikara''' dia efa tonga teto amin' ny [[Madagasikara|Nosy]] tamin' ny vanim-potoana faha mpanjaka (taonjato faha-18) ka laharana faharoa manaraka ny [[Katôlisisma eto Madagasikara|katôlisisma]] izy raha ny isan' ny mpino ao aminy no jerena. Ny [[prôtestantisma]] eto [[Madagasikara]] dia misy fiangonana maro ka ny roa voalohany tonga teto Madagasikara dia ny [[kalvinisma]] (izay anisan' ny nipoiran' ny [[Fiangonan'i Jesoa Kristy eto Madagasikara|Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara]]) sy ny [[Loteranisma eto Madagasikara|loteranisma]] (izay nipoiran’ ny [[Fiangonana Loterana Malagasy]]). Tsy ireo ihany no endrika isehoan' ny prôtestantisma eto Madagasikara amin' izao fotoana izao fa ao koa ireo fiangonana hafa izay tsy dia mahazatra ny [[Malagasy (vahoaka)|Malagasy]] ny miantso azy hoe "prôtestanta" na tsy te hatao hoe "prôtestanta". Ankehitriny, ny 25&nbsp;%n' ny Malagasy dia Prôtestanta<ref><small>Bureau of African Affairs (3 May 2011). [https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5460.htm "Background Note: Madagascar"]. U.S. Department of State.</small></ref>.

== Tantarany ==

=== Vanimpotoana faha mpanjaka ===

==== Faha Radama I ====
Tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-18 no nidiran' ny [[Prôtestantisma|fivavahana prôtestanta]] eto [[Madagasikara]]. Ny fikambanana momba ny fitoriana ny [[Filazantsara]] sy nisahana koa fikarakarana ny maha olona nanomboka teo anelanelan' ny taona 1792 sy 1818, izay nipoitra avy amin' ny prôtestantisma britanika, no nanana tanjona hitory ny Filazantsara amin' ny olona ivelan' i [[Eorôpa]]. Anisan' ireo fikambanana izay nitondra ny prôtestantisma teto Madagasikara ireo ny [[London Missionary Society|''London Missionary Society'']] (LMS).

Tany amin' ny morontsiraka atsinanan' i Madagasikara, any amin' ny faritra [[betsimisaraka]], no nivahinian' ny misiônera nalefan' ny LMS tamin' ny 18 Aogositra 1818, avy eo izy ireo nankany afovoan-tany. I [[David Jones]] sy i [[Thomas Bevan]] no nanomboka [[Fitoriana ny filazantsara|nitory ny Filazantsara]] tamin' ny toerana manodidina an' i [[Toamasina]]. Nanorina ny sekoly prôtestanta voalohany tao Manangareza izy ireo tamin' ny taona 1818.

Maty vady aman-janaka ireo misiônera ireo ka i David Jones irery no sisa nefa narary koa izy ka nandao an' i Madagasikara ho any [[Maorisy]] mba hitsabo tena tamin' ny taona 1820. Niverina tao Toamasina izy tamin' ny volana Septambra 1820 avy eo nankany [[Antananarivo]] niaraka tamin' i [[Hastie]] tamin' ny volana Ôktôbra 1820 fony nanjaka [[Radama I]] (nanjaka teo anelanelan’ ny taona 1810 sy 1828). Nanokatra sekoly tao [[Antananarivo]] i David Jones tamin' ny volana Desambra 1820. Nankasitraka ny fifandraisana amin' ny vahiny avy any ivelan' i Madagasikara ny mpanjaka Radama I ka nahafahan' ny misiônera britanika nanorina sekoly sy nampiditra ny fivavahana kristiana teto amin' ny Nosy.

==== Faha Ranavalona I ====
[[Sary:Ranavalona I.jpg|vignette|278x278px|[[Ranavalona I]]]]
Nampitsahatra ny fifandraisana amin' ny avy any ivelany sy nanenjika ny Kristiana ny mpanjaka [[Ranavalona I]] (nanjaka teo anelanelan’ ny taona 1828 sy 1861), izay nandimby an-dRadama I. Nanjaka ny habibiana sy ny fandalana ny [[finoan-drazana malagasy]] (izay nataon' ny Kristiana hoe "[[finoanoam-poana]]" na "[[Fanompoan-tsampy|fanomoan-tsampy]]") ary ny fankahalana vahiny tamin' izany fotoana izany. 

Ny LMS dia afaka nandika ny [[Baiboly]] tamin' ny [[Fiteny malagasy|teny malagasy]] tamin' ny 1 Janoary 1827 ka ny toko voalohany amin' ny [[Filazantsara araka an' i Lioka|Filazantsaran' i Lioka]] no vita voalohany. Efa ao anatin' ny fisedrana ny fiangonana teto Madagasikara tamin' izany fotoana izany. Vita dika ny [[Testamenta Vaovao]] tamin' ny taona 1830. Vita dika manontolo ny Baiboly tamin' ny taona 1835. Vitan' i [[Baker]] sy [[Kitching]] fanontana printy ny [[Baiboly amin' ny teny malagasy|Baiboly malagasy]] tamin' ny 21 Jona 1835. 

Tamin' ny taona 1835 dia nambaran' ny mpanjaka [[Ranavalona I]] ny tsy fanekeny ny fisian’ ny fivavahana kristiana. Maro anefa ireo [[Malagasy (vahoaka)|Malagasy]] mbola niaina tamin' ny maha kristiana azy ka niharan' ny fampijaliana sy famonoana ho faty. Voarara ny fananana Baiboly sy ny fanaovana [[batisa]] ary noroahina hody ny misionera. 
[[Sary:First Malagasy bible.png|vignette|232x232px|[[Baiboly amin' ny teny malagasy|Baiboly malagasy]] voalohany]]
Tamin' ny taona 1837 dia novonoina ny vehivavy atao hoe [[Rasalama]] noho ny tsy fivadihany tamin' ny finoany. Izy no [[martiora]] kristiana voalohany. Maro koa ny Kristiana hafa novonoina noho ny finoany. Tamin' ny taona 1849 no tena nafana ny fanenjehana ny Kristiana ka ao ny nodorana velona, ny notapahin-doha sy ny navarina amin' ny hantsana tao [[Ampamarinana]].

==== Taorian-dRanavalona I ====
Tamin' ny taona 1861, taona nahafatesan' ny mpanjakavavy Ranavalona I sy nandimbiasan-d[[Radama II]] azy, dia nahazo aina indray ny fivavahana kristiana teto Madagasikara ary niverina ny fifandraisana amin' ny any ivelany. Nanome fahalalahana ny finoana isan-karazany teo amin' ny fanjakany Radama II (nanjaka tao anelanelan’ny taona 1861 sy 1863). 

Niditra teto [[Madagasikara]] koa ny misiôna katôlika tamin' izany taona 1861 izany. Nandroso ny fanorenana sekoly sy trano fiangonana ary trano fitsaboana nataon' ny misiônera sady namboarina ny lapan' ny mpanjaka. Tamin' io taona io dia nanomboka ny fifaninanana teo amin' ny misiôna prôtestanta sy ny misiôna katôlika.

Nandimby an-dRadama II vadiny izay nisy namono [[Rasoherina]] (nanjaka teo anelanelan' ny taona 1863 sy 1868) tamin' ny taona 1863 ka amin' ny ankapobeny dia nihatsara hatrany ny fifandraisana amin' ny vahiny, anisan' izany ny misiônera. Tsy dia nankasitrahany anefa ny fifandraharana tamin' i [[Frantsa]]. Tonga teto tsy nisy mpanakantsakana ny misiônera prôtestanta anglisy tao amin' ny fikambanana toa:

* ny Misiôna anglikana, dia ny ''Church Missionary Society'' (CMS) [[:en:Church_Mission_Society|(en)]] sy ny ''Society for the Propagation of the Gospel'' (SPG) [[:en:United_Society_Partners_in_the_Gospel|(en)]] izay tonga taminny taona 1864;
* ny Misiona loterana nôrveziana, dia ny ''[[Norwegian Missionary Society|Norvegian Missionary Society]]'' (NMS) ([[Fiteny nôrveziana|nôrveziana]]: ''Norsk Misjonsselskap'') tamin' ny taona 1866, ka isan' ny misionera tonga teto i [[John Engh]] sy i [[Niels Nilsen]];
* ny Misiona Frenjy,  ''[[Quaker Peace and Social Witness|Friends of Foreign Mission Association]]'' (FFMA) tamin' ny taona 1867.

[[Sary:Ranavalona II.jpg|vignette|309x309px|[[Ranavalona II]]]]
Namoaka didy momba ny famerenana ny fivavahana kristiana ny mpanjakavavy [[Ranavalona II]] (nanjaka teo anelanelan' ny taona 1883 sy 1896), izay nandimby an-d[[Rasoherina]]. Natao [[batisa]] tamin' ny taona 1869 izy rehefa avy niova finoana ho prôtestanta ka tsy nekeny ny [[Fivavahan-drazana malagasy|fivavahan-drazana]] sady nataony [[fivavaham-panjakana]] ny [[prôtestantisma]].

Nifanohana ny Prôtestanta anglisy sy ny Prôtestanta frantsay ka nandroso lavitra ny prôtestantisma teto Madagasikara raha nitaha amin' ny [[Eglizy Katôlika Apôstôlika Rômanina (Madagasikara)|katôlisisma]] izay nampian' ny fanjakana frantsay. Ny ankamaroan' ny mpino prôtestanta anefa dia mpanara-drian-drano, "mpanao rebik' ondry", tamin' izany fotoana izany.

Tamin' ny taona 1883 dia efa nanomboka niatrika ady amin' i [[Frantsa]] ny tafika malagasy. Nitombo tanjaka hatrany ny Prôtestanta tamin' ny nahatongavan' ny misiônera loterana avy amin' ny ''Lutherian Church of America'' (LCA) tamin' ny taona 1888 sy ny ''Lutherian Board of Mission'' (LBM) tamin' ny taona 1890. Nanenika ny Nosy ny fitorian' ny Prôtestanta ny Filazantsara ka ny [[Nôrvezy|Nôrveziana]] sy ny [[Etazonia|Amerikana]] no nankany amin' ny tapany atsimon' ny Nosy fa ny Britanika kosa nijanona tao afovoan-tany sy tany amin' ny morontsiraka atsinanana.

Resy ny tafika malagasy tamin' ny taona 1986 ka niandry izay hataon' ny Vazaha nahazo fahefana ny Kristiana malagasy mbamin' ny misiônera ary ny Malagasy hafa rehetra.

Nankahery ara-panahy ny mpino prôtestanta ny fiorenan' ny [[Tobilehibe Soatanàna|tobim-pifohazan' i Soatanàna]] tamin' ny taona 1894 notarihin' i [[Rainisoalambo]].

Nisy ny fiampangana ny misiônera izay noheverin' ny mpanindrahindra firenena ho mpiray tsikombakomba tamin' ny Frantsay (fiampangan' ny Malagasy, indrindra avy amin' ny [[Menalamba]]) na tamin' ny Britanika (fiampangan' ny Frantsay). Maty nisy namono ny misiônera toa an-dry William sy Lucy ary Bloson Johnson tany [[Arivonimamo]] tamin' ny taona 1895<ref name=":0"><small>Tantaran'ny FJKM: http://fjkmrenneslaval.com/sp-vfa37/tantaranny-fjkm/</small></ref>.

=== Vanimpotoan' ny fanjanahan-tany (1896-1960) ===

==== Fotoana nisian' ny fahasahiranana (1896-1905) ====
Lasa [[Zanatanin' i Madagasikara sy ny tany miankina|zanatani]]<nowiki/>n' i Frantsa i [[Madagasikara]] tamin' ny taona 1897 nefa tsy nanohana ny misiôna katôlika i [[Joseph Simon Gallieni|Galliéni]] izay tsy nanavakavaka fivavahana.

Tsy nahomby nihoatra ny Prôtestanta ny Katôlika noho ny antony maro, ka anisan' izany ny tsy fahafahan' ny Malagasy katôlika mamaky [[Baiboly]]<ref><small>Tsy tena nilaina ny hamakiana izany satria tsy neken'ny Papa ho vakina; tsy mbola voadika amin'ny teny malagasy rahateo ny Baiboly katolika; ny toriteny na ny vakiteny dia nataon'ny misionera katolika ho tsara kokoa raha atao amin'ny teny latina na dia tsy tafita amin'ny Malagasy aza izany.</small></ref>. Sahirana ny Prôtestanta tamin' ny fotoana nanombohan' ny fanjanahan-tany noho ny nataon' ny [[Zezoita]] izay nampifangaro ny raharaha pôlitika sy ny raharaham-pivavahana ka nanao ny Prôtestanta ho sakaizan' ny Anglisy sy ho fahavalon' ny Frantsay. Nandefa iraka ny misiôna prôtestanta avy any [[Paris|Parisy]], dia ny ''[[Mission Protestante Française]]'' (MPF) na ''[[Société des Missions Evangéliques de Paris]]'' (SMEP) [[:fr:Société_des_missions_évangéliques_de_Paris|(fr)]] tamin' ny taona 1897 noho ny fitadiavana fanampiana nataon' ny LMS. Ny misiôneran' ny MPF tonga tamin' izay dia i Lauga sy i Kruger ary i [[Benjamin Escandre]]<ref><small>J. Rabemanahaka, J. Rennes, G. Razafindrakoto, "Calvin - ny Andro moderna", ao amin'ny ''Tantaran'ny Fiangonana'', 1964, p.69</small></ref>.

Maro ny mpino prôtestanta niala amin' ny fiangonany noho ny tahotra. Betsaka koa ny trano fiangonana prôtestanta nalain' ny misiônera katôlika ho azy na narodana. Naverina amin' ny Prôtestanta ihany izy ireo taty aoriana afa-tsy ny fiangonana tao amin' ny faritr' Ambatomanga<ref><small>J. Rabemanahaka, J. Rennes, G. Razafindrakoto, "Calvin - ny Andro moderna", ao amin'ny ''Tantaran'ny Fiangonana'', 1964,</small> <small>p.70.</small></ref>. 

==== Fotoan' ny fahalalahana (1905-1946) ====
Teraka ny fiombonan' ny fiangonana prôtestanta, izay atao hoe Komity Intermisionera, iraisan' ny misiona prôtestanta enina (ny ''[[London Missionary Society]]'', ny ''[[Quaker Peace and Social Witness|Friends of Foreign Mission Association]]'', ny ''[[Mission Protestante Française]]'', ny ''[[Norwegian Missionary Society|Norvegian Missionary Society]]'', ny ''Lutherian Church of America'', ny ''Lutherian Board of Mission'')<ref name=":2"><small>J. Rabemanahaka, J. Rennes, G. Razafindrakoto, "Calvin - ny Andro moderna", ao amin'ny ''Tantaran'ny Fiangonana'', 1964,</small> <small>p.71</small></ref> izay hatao hoe [[Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara]] (FFPM) aty aoriana ([[Fiteny anglisy|anglisy]]: ''Federation of the Protestante Churchs in Madagascar'') tamin' ny taona 1913 nefa tsy niditra tao ny [[Eklesia Episkopaly Malagasy|Anglikana]]<ref><small>Raminosoa Marcel (Mpandridra), ''Inona moa ny FFPM ?,'' Antananarivo, 2003, p. 1.</small></ref>. Tamin' io taona 1950 io dia niova anarana ny Komity Intermisiônera ka lasa Komitin' ny Prôtestanta.

Nisongadina tamin' ny fanoherana ny mpanjana-tany ny Prôtestanta. Nivondrona tao anatin' ny fikambanana ''[[Vy Vato Sakelika|Vy, Vato, Sakelika]]'' (VVS), talohan' ny taona 1920, ny avara-pianarana malagasy, indrindra ny mpitsabo sy ny pastora. Prôtestanta ny ankamaroany. Nisy koa antoko pôlitika izay nitaky ny fizakantena sy ny fahaleovantenan' i Madagasikara, dia ny ''[[Mouvement Démocratique de la Rénovation Malgache]]'' (MDRM) niorina tamin' ny 22 Septambra 1946, dia nahitana mpikambana prôtestanta koa.

Tonga teto [[Madagasikara]] ny misiônera [[Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito eto Madagasikara|adventista]] tamin' ny taona 1926 nefa tsy nety niara-niasa tamin' ny misiônera prôtestanta efa tratrany. Niorina ny [[Tobilehibe Manolotrony|tobim-pifohazam-panahin' i Manolotrony]] notarihin-d[[Ravelonjanahary]] tamin’ ny taona 1927. Tonga teto Madagasikara ny [[Fivondronan' ny Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara|finoana batista]] tamin' ny alalan' ny Misiôna Biblikan' i Madagasikara tamin' ny taona 1932. Efa nahatsangana ny sinôdany ny [[Eklesia Episkopaly Malagasy|fiangonana anglikana]] tamin' ny taona 1937.

Niorina ny [[Tobilehibe Ankaramalaza|tobim-pifohazam-panahy tao Ankaramalaza]] notarihin' i [[Volahavana Germaine]] (na [[Nenilava]]) tamin' ny taona 1942. Nankahery ara-panahy ny mpino prôtestanta ny fiorenan' ny [[Tobilehibe Farihimena|tobim-pifohazan' i Farihimena]] tamin' ny taona 1946 notarihin-d[[Rakotozandry Daniel]].

==== Fiampagana tamin' ny raharaha 1947 ====
Maro ny Prôtestanta nampangaina ho niray tetika tamin' ny mpanohitra ny fanjakana frantsay. Maro toraka izany koa ny trano fiangonana prôtestanta noravan' ny Farantsay. Nanampy ny fiangonana prôtestanta malagasy ny Prôtestanta tany [[Frantsa]] tamin' ny nandefasany an' i [[Marc Boegner]] sy i André Roux ary i [[Charles Bonzon]] izay samy mpitandrina<ref name=":2" />. Tetsy an-daniny dia niampanga ny Kristiana ho mpiray tsikombakomba amin' ny [[Vazaha]] ny fikambanana mpanafaka tanindrazana [[Mouvement Démocratique de la Rénovation Malgache|MDRM]] ka lasa "fahavalon' ny fiangonana" noho ny fanimbany sy ny fandrobany ny trano fiangonana tamin' ny faritra sasany teto [[Madagasikara]].  

==== Fanombohan' ny fampitambarana fiangonana ====
Tamin' ny taona 1950 dia niforona ny komitin' ny firaisana niarahan' ny Kristiana malagasy sy ny misiôna britanika (ny LMS sy ny FFMA ary ny MPF)<ref name=":0" />. Tamin' io taona io ihany dia nitambatra ny fiangonana nentin' ny misiônera nôrveziana (ny ''Norwegian Missionary Society'') sy amerikana (ny ''American Lutheran Church'' sy ny ''Lutherian Board of Mission'') ka nitondra ny anarana hoe [[Fiangonana Loterana Malagasy]] (FLM) izay efa nanana sinôdam-paritany enina.

Tamin' ny taona 1958 dia niova anarana amin' ny [[Fiteny malagasy|teny malagasy]] ny fiangonan' ny misiônera anglisy sy frantsay ka ny FFMA niova ho Fiangonana Frenjy Malagasy (FFM) tamin' ny taona 1958, ny MPF niova ho Fiangonana ara-Pilazantsara eto Madagasika (FPM) tamin' ny taona 1960, ny LMS niova ho Fiangonan' i Kristy eto Madagasikara (FKM) tamin' ny taona 1962 <ref name=":1"><small>FJKM Rennes-Laval [http://fjkmrenneslaval.com/sp-vfa37/tantaranny-fjkm/ "Tantaran'ny FJKM: 45 taona"]</small></ref> <ref><small>Fjkm-ambalavaoisotry [http://www.fjkm-ambalavaoisotry.org/5-tantara "Tsiahy ny tantaran'ny FJKM"] {{Wayback|url=http://www.fjkm-ambalavaoisotry.org/5-tantara |date=20190111115604 }}</small></ref>.

Nandritra ny [[Zanatanin' i Madagasikara sy ny tany miankina|fanjanahan-tany]] dia ny LMS sy ny FFMA (ny ''[[Koakerisma|Quakers]]'' na ''Friends'') no misiôna tena natanjaka. Nitambatra tamin' ny misiôna prôtestanta frantsay sy ny misiôna loterana izy ireo talohan' ny taona 1960 ka nanangana ny ''Fédération des Églises Protestantes de Madagascar'' (na [[Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara]] na FFPM).

=== Amin' izao fahaleovan-tenam-pirenena izao ===
Tamin' ny taona 1968 dia tonga fiangonana iray nomena ny anarana hoe [[Fiangonan'i Jesoa Kristy eto Madagasikara|Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara]] (FJKM) ny fikambanan' ny fiangonana telo [[Fiangonana nohavaozina|nohavaozina]], dia ny Fiangonana Frenjy Malagasy sy ny Fiangonana ara-Pilazantsara eto Madagasika ary ny Fiangonan' i Kristy eto Madagasikara<ref name=":1" />. Niforona koa ny [[Anglikanisma|fiangonana anglikana]], dia ny [[Eklesia Episkopaly Malagasy]] (EEM) tamin’ ny taona 1969.

== Ny sampan' ny prôtestantisma eto Madagasika ==

=== Ny loteranisma ===

==== Ny Fiangonana Loterana Malagasy ====
Ny [[Fiangonana Loterana Malagasy]] (FLM), dia fiangonana vokatry ny fitoriana ny [[Filazantsara]] nataon' ireo misionera avy tamin' ny Misiona Nôrveziana (anglisy: ''[[Norwegian Missionary Society]]'' - NMS) nanomboka ny taona 1866 sy ny Misiona Amerikana (''Americana Lutheran Church'' - ALC) nanomboka tamin' ny taona 1888. Tamin' ny taona 1950 anefa vao nahazo fahaleovan-tena io fiangonana io.

==== Ny Fiangonana Loterana Malagasy Nohavaozina ====
Ny [[Fiangonana Loterana Malagasy Nohavaozina]] (FLMN) dia iray amin' ny sampan' ny fiangonana loterana misy eto [[Madagasikara]] izay tafasaraka tamin' ny FLM tany amin' ny taompolo 1970 noho ny tsy fifanarahana momba ny fomba fitantanana ny fiangonana.

==== Ny Fiangonana Fifohazam-Panahy Loterana Malagasy ====
Ny [[Fiangonana Fifohazam-Panahy Loterana Malagasy]] (FFPLM) naorin' ilay mpiandry atao hoe Mama Olga. Ao [[Anolaka]] any Fianarantsoa no misy ny foibeny.

==== Ny Fiangonana Prôtestanta Loterana Malagasy ====
Ny [[Fiangonana Prôtestanta Loterana Malagasy]] (FPLM). Ao [[Ankofafa]] any Fianarantsoa ny misy ny foibeny.

==== Ny Fiangonana Loterana Sinoa ====
Ny Fiangonana Loterana Sinoa dia fiangonana loterana anatanterahan' ireo teratany sinoa loterana ny fanompoam-pivavahany.

=== Ny fiangonana nohavaozina ===

==== Ny  Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara ====
Ny [[Fiangonan'i Jesoa Kristy eto Madagasikara|Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara]] (FJKM) dia niforona vokatry ny fitambaran' ny fiangonana telo notarihin' ny ''[[London Missionary Society]]'' (tonga teto tamin' ny taona 1818) ny ''Société des Missions Evangeliques de Pari''s (tonga teto tamin' ny taona 1867) ary ny ''Frends Foreign Missionary Association'' (tonga teto tamin' ny taona 1897). Tamin' ny taona 1968 vao nitondra io anarany FJKM io ity fiangonana ity.

==== Ny Misiona Evanjelika Teratany eto Madagasikara ====
Ny [[Misiona Evanjelika Teratany eto Madagasikara]] (METM) dia fiangonana naorin' ny Pastora Rakotobe Andriamaro tamin’ ny taona 1955.

==== Ny Fiangonana Malagasy Tranozozoro Antranobiriky ====
Ny [[Fiangonana Malagasy Tranozozoro Antranobiriky]] (FMTA) dia fiangonana niala tamin' ny ''London Missionary Society'' (LMS) tamin' ny taona 1894. Ny Pastora Rajaonary no nitantana an' io fiangonana voalohany.

==== Ny Fiangonana Prôtestanta Vaovao eto Madagasikara ====
Ny [[Fiangonana Protestanta Vaovao eto Madagasikara|Fiangonana Prôtestanta Vaovao eto Madagasikara]] (FPVM) dia fiangonana niala avy amin' ny FJKM, naorin' ny Mpitandrina Randrianantoandro Jean Joseph tamin' ny taona 2002.

==== Ny fiangonana nohavaozina hafa ====
Ireto no ngezangeza amin' ireo fiangonana ireo:

* ny [[Fiangonana Kristiana Prôtestanta Malagasy Vavolombelona]], niorina tamin' ny taona 1967.
* ny [[Fiangonana Kristianina Fifohazana eto Madagasikara]] (FKFM)
* ny [[Fiangonan' ny Fifohazan' ny Mpianatry ny Tompo]], niorina tamin' ny taona 1954
* ny [[Fiangonan' ny Fifohazam-Panahy Malagasy]], niorina tamin' ny taona 1963/64.

=== Ny fiangonana anglikana ===

==== Ny Eklesia Episkopaly Malagasy (EEM) ====
Ny [[anglikanisma]] eto Madagasikara dia hita amin' ny alalan' ny [[Eklesia Episkopaly Malagasy]]''',''' hafohezina amin' ny hoe EEM. Azo lazaina ho niorina tamin' ny taona 1864 na 1969 ny EEM.

=== Ny adventisma ===

==== Ny Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito, ====
Ny [[Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito eto Madagasikara|Fiangonana Adventista Mitandrina ny Andro Fahafito]] eto Madagasikara dia niorina teto tamin' ny taona 1927. Misiônera avy ao amin' ny nosy [[Maorisy]] no nitondra ny [[adventisma]] teto Madagasikara tamin' ny taona 1910.

=== Ny evanjelisma ===

==== Ny Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara ====
Tonga teto amin' ny Nosy tamin' ny alalan' ny Misiona Biblikan' i Madagasikara tamin' ny taona 1932 ny finoana [[Batisma|batista]]. Ny trano fiangonana batista voaorina voalohany dia ny ao Ankadivato tamin' ny taona 1935. Novana anarana ka natao hoe "[[Fivondronan' ny Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara|Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara]]" tamin' ny taona 1963 ny fiangonanana najoron' ny Misiona Biblikan' i Madagasikara.

==== Ny Fiangonana Batista Finoana ====
Ny [[Fiangonana Batista Finoana]] dia iray amin' ireo sampan' ny [[batisma]] eto Madagasikara.

==== Ny Fiangonana Batista ara-Pilazantsara ====
Ny [[Fiangonana Batista ara-Pilazantsara]] dia iray amin' ireo sampan' ny batisma eto Madagasikara.

==== Ny Fiangonana Pentekôtista Mitambatra ====
Ny [[Fiangonana Pentekotista Mitambatra (Madagasikara)|Fiangonana Pentekôtista Mitambatra]] dia fiangonana naorin' ny misionera [[Chris Richardson]] mivady tamin' ny taona 1970. Ny tobin' io fiangonana io dia ao [[Ambohidratrimo]] [[Antananarivo]].

==== Ny Fiangonan' Andriamanitra ====
Ny [[Fiangonan' Andriamanitra]] (na ''Assemblée de Dieu'') dia fiangonana ara-pilazantsara niorina teto Madagasikara tamin' ny taona 1967.

==== Ny Fiangonana Jesosy Mamonjy ====
Ny [[Fiangonana Jesosy Mamonjy]] dia fiangonana niorina ara-panjakana tamin' ny 1963 teto Madagasikara taorian' ny asa fitoriana Filazantsara nataon' ny misiônera amerikana [[Mounir Aziz Daoud]] sy [[Jane Collins]] vadiny. Ao Ankorondrano, [[Antananarivo]] no misy ny foibeny.

==== Ny Fiangonana Apokalypsy eto Madagasikara ====
Ny [[Fiangonana Apokalypsy eto Madagasikara]] (FAM) dia fiangonana natsangan' i pasitera [[Mailhol André Christian Dieu Donné]] tamin' ny taona 1996 izay mifototra manokana amin' ny fanazavana sy fampianarana ny misiterin' ny bokin' ny [[Apokalypsin'i Jaona|Apokalypsy]]. Rehefa niitatra any ivelan' i Madagasikara io fiangonana io dia niova anarana ka atsoina hoe ''Fiangonana Apokalypsy Maneran-tany'' (izay hafohezina amin' ny hoe FAM ihany).

==== Ny Fiangonan' i Jehovah Tompon' ny Sabata andro faha-7 ====
Ny [[Fiangonan' i Jehovah Tompon' ny Sabata Andro Fahafito|Fiangonan' i Jehovah Tompon' ny Sabata andro faha-7]] (FJTSa7).

==== Ny fiagonana evanjelika hafa ====
Mitombo isa hatrany ny fiangonana ara-pilazantsara sy pentekôtista, ka ireto ny sasany amin' izany:

* ny [[Fiainana Ao amin' i Kristy]] (FAK), niorina tamin' ny taona 1985.
* ny [[Jesosy Famonjena]]
* ny [[Vahao ny Oloko]]
* ny [[Fiangonana Evanjelika Shine|Fiangonana Evanjelika Shine,]] niorina tamin' ny taona 2004.
* ny [[Fiangonan'ny Ampakarina|Fiangonan' ny Ampakarina]] (FnA)
* ny [[Fiangonana Mahery ny Ran'i Jesosy|Fiangonana Mahery ny Ran' i Jesosy]]
* ny [[Fiangonana Rhema]]
* ny ''[[Eglise Universelle du Royaume de Dieu]],'' niorina tamin' ny taona 1998
* ny ''[[Communauté Evangélique Indépendante de Madagascar]]'' (CEIM), niorina tamin' ny taona 1991.
* ny [[Fahazavan' i Kristy]] (FAKRI), niorina tamin' ny taona 1996.
* ny [[Tafik'i Jesosy Kristy|Tafik' i Jesosy Kristy]] (TAJEKRI)
* ny [[Eglizy Sambofiara eto Madagasikara]] (ESM)
* ny ''Centre Parole Vivante'' niorina tamin' ny taona 1993.
* ny ''Communauté Evangélique du Réveil'', niorina tamin' ny taona 1990.

=== Fikambanana sy fiombonana ===

==== Ny Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara ====
Mikambana ao amin' ny [[Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara]] (FFPM) ireo fiangonana protestanta lehibe roa dia ny ny [[Fiangonana Loterana Malagasy]] sy ny [[Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara]]. Izany fiombonana izany dia tanterahina amin' ny fiaraha-mivavaka sy fananganana sehatra na fotodrafitrasa iraisana ara-tsôsialy (indrindra ny fampianarana sy ny fitsaboana). Samy mampiasa ny [[Baiboly protestanta amin'ny teny malagasy|Baiboly prôtestanta]] ireo Fiangonana ireo ary iombonany koa ny fampiasana boky fihirana sy tiona FFPM. Manana ny lalàm-panorenany manokana sy ny fitsipi-piaraha-miasany ary ny biraony ny FFPM.

==== Ny Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara ====
Ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara sy ny Fiangonana Loterana Malagasy ary ny [[Eklesia Episkopaly Malagasy]] dia mpikambana ao amin' ny [[Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara]] (FFKM) miaraka amin' ny [[Eglizy Katôlika Apôstôlika Rômanina (Madagasikara)|Eglizy Katôlika Apôstolika Rômanina]] (EKAR).

==== Ny Fivondronan' ny Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara ====
Manana ny fikambanany koa ny fiangonana mitovy firehana ka anisan' izany ny [[Fivondronan' ny Fiangonana Batista Biblika eto Madagasikara]] (FFBBM) izay mamondrona ny fiangonana [[Batisma|batista]] biblika eto amin' ny Nosy.

== Jereo koa ==

* [[Prôtestantisma]]
* [[Kristianisma ao Madagasikara|Kristianisma eto Madagasikara]]
* [[Baiboly malagasy]]
*[[Baiboly prôtestanta amin' ny teny malagasy]]
*[[Fifohazana (kristianisma malagasy)]]

== Loharano sy fanamarihana ==