Fivavahana ao Israely

Avy amin'i Wikipedia

Ny fivavahana ao Israely dia ahitana voalohany indrindra ny jodaisma, izay fivavahan' ny Jiosy. Ny Fanjakan' i Israely dia manambara ny tenany ho "fanjakana jiosy sy demôkratika" ary izy irery no firenena eto amin' izao tontolo izao misy mponina jiosy maro anisa indrindra. Ny fivavahana hafa ao amin' ilay firenena dia ahitana ny finoana silamo (Sonita ny ankamaroany), ny kristianisma (ny ankamaroany dia Melkita sy ny Ôrtôdôksa) ary ny fivavahan' ny vahoaka Droza. Ny fivavahana dia mitana anjara toerana lehibe eo amin' ny fiainam-pirenena sy ny fiainana andavanandron' ny mponina, ary saika ny olom-pirenena israeliana rehetra dia misoratra ho mpikambana ao amin' ny antokom-pivavahana ôfisialy miisa 14 ao amin' ny fanjakana, izay mifehy ny raharaha maro manana sata manokana, indrindra ny fanambadiana. Ireo fivavahana ôfisialy ireo dia ny jodaisma ôrtôdôksa (tarihin' ny Rabinata Lehibe), ny finoana silamo, ny finoana droza, ny Eglizy Katôlika (anisan' iz3any ny Eglizy Latina, ny Eglizy Katôlika Armeniana, ny Eglizy Marônita, ny Eglizy Katôlika Grika Melkita, ny Eglizy Katôlika Siriaka, ary ny Eglizy Katôlika Kaldeana), ny Fiangonana Ôrtôdôksa Grika, ny Fiangonana Ôrtôdôksa Siriaka, ny Fiangonana Apôstôlika Armeniana, ny anglikanisma, ary ny finoana bahay.

Ny firehana ara-pivavahan' ny mponina israeliana tamin' ny taona 2022 dia toy izao: 73,6 % no manaraka ny jodaisma, ny 18,1 % Mozilmana, ny 1,9 % Kristiana ary ny 1,6 % Droza. Ny 4,8 % ambiny dia ahitana finoana toy ny samaritanisma sy ny bahaisma, ary koa ny mpanaraka fivavahana hafa. Ny Jiosy israeliana dia eo ambany fahefan' ny Rabinata Ôrtôdôksa avokoa, nefa ny toe-tsaina manokan' ny tsirairay dia miovaova be, hatramin' ny mpanindrahindra tafahoatra ny ôrtôdôksia ka hatramin' ny tsy fananana fivavahana sy ny tsy finoana an' Andriamanitra.

Ny Jiosy ao Israely dia manasokajy ny tenany amin' ny lafiny efatra, manomboka amin' ny kely indrindra ka hatramin' ny tena mandinika, dia hiloni ("laîka"); masorti ("mpitana ny nentin-drazana"); dati ("mpivavaka" na "ôrtôdôksa", anisan' izany ny Ziônista ara-pivavahana); ary haredi ("mpivavaka tafahoatra" na "ôrtôdôksa tafahoatra").

Ny lalàna israeliana dia miantoka tombontsoa lehibe sy fahalalahana ny fanarahana fivavahana ho an' ireo vondrom-piarahamonina ankatoavin' ny fanjakana, saingy tsy voatery ho an' ny finoana hafa izany. Ny Pew Research Center dia nanondro an' i Israely ho anisan' ireo firenena manao "fameperana hentitra" amin' ny fampiasana malalaka ny fivavahana ary misy fetra napetraka amin' ny hetsika ara-pivavahana jiosy tsy ôrtodoksa, izay tsy fantatra amin' ny fomba ôfisialy. Nametraka an' i Israely ho fahadimy eran-tany ny Pew Research Center amin' ny resaka “fihenjanana sy herisetra eo amin' ny samy fivavahana”.

Jereo koa[hanova | hanova ny fango]