Misterin' i Eleosisy
Ny Misterin' i Eleosisy na Mistery Eleosiana dia anisan' ny fivavahana misy zava-miafina, tao amin' ny fivavahana grika tamin' ny Andro Taloha, izay manana endrika esôterika, notanterahina ao amin' ny tempolin' i Demetera tao Eleosisy (20 km andrefan' i Atena). Nandritra ny fivoaran' izy ireo, ny Misterin' i Eleosisy dia nisokatra voalohany tamin' ny Grika rehetra, avy eo tamin' ny lehilahy na vehivavy, na afaka na andevo, miteny grika. Nisy dingana maromaro ny fanombohana. Amin' ny teny grika izy ireo dia atao hoe τὰ μεγάλα μυστήρια / tà megála mystḗria, izay midika ara-bakiteny hoe "ireo zava-miafina lehibe".
Ireo mistery ireo dia tsy natokana fotsiny ho an' i Demetera sy i Persefôna zanany vavy, fa ho an' ny Hadesy koa, izany hoe ho an' ny andriamanitry ny tany sy ny maty, ary koa ho an' i Diônisôsy amin' ny anarana hoe Iakôsy (Ἴακχος / Íakkhos) izay heverina fa izy ihany. Raha ny marina, i Diônisôsy dia nandray anjara tamin' ny fiainan' ny tany sy ny zavamaniry, ary tamin' ny fombafomban' ny Antesteria sy ny fetin' ny Halôa tao Atika, dia nifandray tamin' ny andriamanitra ktôniana izy.