Maaniany (vahoaka)
Ny Maaniany na Daiàka maaniany na Daiàka baritô atsinanana dia zana-bondron' ny vahoaka daiàka monina ao amin' ny faritanin' i Kalimantan Afovoanay ao amin' ny nosy Bôrneô.
Tantara[hanova | hanova ny fango]
Araka ny lovantsofina dia nipoitra avy amin' ny mponina amorotsiraka ao amin' ny faritra atao ankehitriny hoe Banjarmasin ny Maaniany; nilaozan' izy ireo io faritra io tamin' ny taonjato faha-15 na faha-16 rehefa nanjakan' ny fiteny maley sy ny fivavahana silamo. Ny lovantsofin' ny Banjara (anaran' ny Maley ao amin' ny morontsiraka atsimo any Bôrneô) dia manaiky ny fisian' ny vahoaka maniany ao amin' ny vondrona misy azy (vondrona maley), ankoatry ny singa maley sy javaney ary bojy avy any ivelany. Izany fisian' ny Maaniany tany amorontsiraka izany dia hamafisin' ny fitenin' izy ireo izay mpihavana akaiky amin' ny fiteny aty Madagasikara, araka ny fampitahana ny fiteny maaniany amin' ny fiteny malagasy merina (mifandray ny 50 % hatramin' ny 54 %n' ny voambolan' ireo fiteny roa ireo). Azo atao ny manatsoa-kevitra fa talohan' ny hahalasa "vahoaka daiàka" azy ireo dia tantsambo mpandeha an-dranomasina lavitry ny morontsiraka ny razamben' ny Maniany.
Raha marina izany lovantsofina izany dia midika izany fa ny Maaniany no niantombohan' i Java tamin' ny taonjato faha-14. I Banjarmasin mantsy dia hita miaraka amin' ireo tany manompo ny fanjakà-mpanjakan' i Majapahit ao atsinanan' i Java izay lazain' ny tononkalo Nagarakertagama (voasoratra tamin' ny taona 1365 tamin' ny andron' ny mpanjaka Hayam Wuruk (nanapaka tamin' ny taona 1350-1389). Nahitana sisan-javatra taloha tamin' ny vanimpotoan' i Majapahit ny ao amin' ny faritanin' i Kalimantan Atsimo.
Ny Maaniany ankehitriny[hanova | hanova ny fango]
Kolontsaina[hanova | hanova ny fango]
Rehefa avy nanao fambolena amin' ny tavy nandritra ny taonjato maro ny Maaniany dia lasa mpamboly tsy mifindrafindra monina, indrindra amin' ny fambolen-bary sy ny fitrandrahana hazo fingotra (heveà). Ny ankamaroany dia niova ho Prôtestanta nandritra ireo taompolo voalohany tamin' ny taonjato faha-20. Na izany aza, ny vitsy anisa, manodidina ny 10 %, dia mbola mijanona amin' ny fivavahana amin' ny razana, izay fantatra amin' ny alalan' ny teny ôfisialy hoe fivavahana Kaharingan, mba hanondroana ny fivavahana "pagàna" rehetra. Tahaka ny Ngajo, mpifanolo-bodirindrina izay matanjaka ao andrefana mifandray akaiky aminy, ny Maaniany dia anisan' ny vondrona daiaka andrefana indrindra any amin' ny tapany atsimo amin' i Kalimantan.
Mponina[hanova | hanova ny fango]
Tamin' ny taona 2000 dia niisa 70 000 any ho any ny vahoaka maaniany. Izy ireo no foko lehibe ao amin' ny vondrom-pokon' ny Baritô atsinanana, ankoatry ny vondrona hafa vitsy anisa kokoa miparitaka ao atsinanan' ny tany onenan' izy ireo (indrindra ny Dosona Deiaha, ny Samihima, sns).
Fiteny[hanova | hanova ny fango]
Ny fiteny maaniany dia ao amin' ny zana-tsampan' ireo fiteny baritô lehibe, ao amin' ny sampana malaiô-pôlinezianan' ny fianakaviam-piteny aostrôneziana. Isan' ny mampiavaka ity zana-tsampana ity, andaniny, ny fisian' ny fiteny hafa toy ny fiteny malagasy tenenina eto Madagasikara (izay miseho amin' ny endrika fitenim-paritra maro) sy ao Maiôty (ny fiteny kibosy na sibosy), ary ankilany, ny fisian' ireo fiteny sama-bajao izay ahitana ireo fitenin' ny vahoaka bajao.