Tosi-drà

Mbola tsy vita ny lahatsoratra fa mbola mila fanatsarana

Ny tosi-drà, na ny tosi-drà mahazatra, dia tosiky ny rà ao amin'ny lalan-drà fikorian'ny rà (fikorian-drà lehibe). Antsoina hoe tension artérielle^[1] amin'ny teny frantsay (na tosi-drà tsotra raha afohezina). Ny tosi-drà dia hery asesiky ny rà ao amin’ny lalan-drà, izay manenjina azy. Stricto sensu, vokatry ny tosika mivantana ny fihenjanana ao amin'ny sisin'ny lalan-drà.

Pascal ^[2] no refy iraisam-pirenena handrefesana ny todi-drà. Na izany aza, matetika refesina amin'ny santimetatra merkiora (cmHg), na milimetatra merkiora^[3] (mmHg) ny tosi-drà.

Miseho amin'ny sanda roa izy:

Ny tosika systolika (SBP): tosi-drà ambony indrindra, amin'ny fotoana "fivonkonan'ny» ny fo ( systole^[4]);
Ny tosika diastolika (DBP): tosika ambany indrindra, amin'ny fotoana "fialan-tsasatry» ny fo ( diastole).

Amin'ny fiteny andavanandro (ohatra, amin'ny dokotera), ny tosi-drà dia aseho amin'ny fifandimbiasana isa roa: ny tosika systolika arahin'ny tosika diastolika. Aseho amin'ireto refy ireto izany:

santimetatra merkiora: Ohatra "roa ambin'ny folo/valo» midika hoe tosika systolika 12 cmHg ary tosika diastolika 8 cmHg;
milimetatra merkiora: Ohatra "roapolo amby zato/valopolo» midika hoe tosika systolika 120 mmHg ary tosika diastolika 80 mmHg, izay mitovy amin'ny ohatra etsy ambony.

Ny fiakaran'ny tosi-drà dia voafaritra amin'ny sanda mihoatra ny 140/90 mmHg, mahalana kokoa ny 130/80 mmHg amin'ny tranga manokana.

Raha lazaina amin'ny endrika isa tokana ny tosi-drà, dia:

Ny tosika systolika irery, izay ampiasain'ny olo-tsotra;
Ny tosi-drà antonony na pression artérielle moyenne(PAM), ampiasain'ny mpiasan'ny fahasalamana, izay kajiana (eo ho eo) toy izao manaraka izao :

PAM={\frac {PAS+2PAD}{3}}

tosi-drà mitempo be (PAS-PAD).

Fiovaovan'ny fiziolozika

Ny tosi-drà dia vokatry ny fifandraisana sarotra eo amin'ny rafitra samihafa. Ho fanamoràna, azo jerena araky ny fikorianan'ny ra sy ny fanoherana ny fandalovany ao amin'ny lalan-drà noho izy madity. Miankina mivantana amin'ny taha sy ny herin'ny fitempon'ny fo, sy ny antony hafa ny fitempon'ny fo.

Ny rafitry ny fandaminana:

hozatra: fanalalahana (lalan-drà) ataon'ny "nerf vague" miaraka amin'ny fampihenana ny fitempon'ny fo;
humoral (momba ny ranoky ny taova), izany hoe famokarana akora simika hiditra ao amin'ny vatana rehetra ary miasa an-davitra):
- adrenalina sy noradrenalina (vokarin'ny "glandes médullo-surrénales") ka mahatonga ny fitempon'ny fo haingana kokoa,ny
- ny rafitra "rénine-angiotensine-aldostérone", ny "rénine" vokarina eo amin'ireo sela "juxtaglomérulaires", dia ahafahana manova ny angiotensinogène (vokarin'ny aty) ho angiotensine,
- "vasopressine peptide" vokarina eo amin'ny "neurohypophyse"),
- rafitra mampisokatra lalan-drà amin'ny rafi-tsela.

Manazava ny fiovaovan'ny sadan'ny tosi-drà isa-minitra eo amin'ny olona iray izany: amin'ny ankaponey, ny ezaka ny rari-tsaina no mampiakatra ny tosi-drà, mampihena azy ny fialan-tsasatra.

Noho izany, miankina amin'ny anton-javatra maro ny fandrefesana ny tosi-drà, ka tsara raha mandry, na eo am-pialàna sasatra no hitsapana ny tosi-drà; tsy tokony hanao tsirambina ihany koa ny tahotra ho tsaboina eny anivon'ny hopitaly (effet blouse blanche) satria mahatonga ny fiakaran'ny tosi-dràn'ny marary noho ny tebiteby vokatry ny fitsapana tosi-drà. Mila hamarinina ihany koa ny toeran'ny fitaovana fitsapana tosi-drà, ilay atsofoka eo amin'ny sandry: satria raha kely loatra ilay fitaovana atsofoka eo amin'ny sandry dia mety hisy fiakarana ny tosi-drà.

Amin'ny ankapobeny dia avo kokoa ny tosi-drà amin'ny sandry mibahan-toerana (ny sandry havanana ho an'ny olona ankavanana, ny sandry havia ho an'ny olona ankavia) .

Refy

Fitaovana

Sphygmomanometer sy stethoscope klasika.

Amin'ny ankapobeny dia tsapaina amin'ny fitaovana atsofoka amin'ny sandry ambontsina manodidina amin'ny alalan'ny "manomètre" ny tosi-drà, izay mety ho fitaovana antsoina hoe "tensiometre" na "sphygmomanometer", na "manomètre" miendrika tioba U merkiora (tamin'ny taona 2012, mbola misy ireo fitaovana ireo any Frantsa sy any amin'ireo mpitsabo maro).

Tamin'ny taona 1828, tamin'ny fanadinana doctorat ("Fikarohana momba ny tanjaky ny fo aortika") nataon'i Poiseuille, nampiseho voalohany ny fomba fitsapana tosi-drà (amin'ny fampiasana "manomètre" merkiora nantsoiny hoe « hémodynamomètre » izy ary noho io fitaovana io no nahitana fa miakatra ny tosi-drà rehefa mamoaka rivotra ary mihena rehefa misintona rivotra .

Nofaritan'ny dokotera Scipione Riva-Rocci tamin'ny desambra 1896 tao amin'ny la Gazette médicale de Turin ny karazana fitaovana fanarahamaso tosi-drà voalohany.

Apetraka eo amin'ny sandry ny "brassard". Misy stetoskopy apetraka eo amin'ny sandry avonkona no sady mihaino ny fitempon'ny lalan-drà "humeral". Amin'ny alalan'ny fanambontsinana ny "brassard" amin'ny tosika ambony indrindra, mitempo tsara ny lalan-drà. Ahena tsikelikely amin'izay ny tosika ao amin'ny "brassard" ka rehefa tonga eo amin'ny tosika systolika ambony indrindra ny tosika dia miseho ny isa maneho ny tosi-drà rehefa mihena tsikelikely ny rivotra ao anatin'ny "brassard" ary misokatra tsikelikely ny lalan-drà, izay heno ao anatin'ny stetoskopy ny fitempon'ny fo, antsoina hoe "feon'ny Korotkoff" ny feo heno ao anatin'izany. Mahare ny fitempon'ny fo ihany koa ny olona tsapaina tosi-drà rehera eo am-pitsapana ny tosi-dràny.

Fomba antsoina hoe "manohitra ny tosika (contrepulsion) izany:

Ny tosiky ny rà dia hita taratra ao amin`ny "brassard", izay miovaova eo anelanelan`ny sistolika sy diastolika; rehefa vita ny fitsapana tosi-drà dia voarakitra an-tsoratra ny isa atondron'ny fanjaitra ;

Azo refesina amin’ny alalan’ny teknika mitovy ihany koa ny tosi-dra, saingy amin’ity indray mitoraka ity dia eo amin’ny hato-tanana na amin’ny rantsantanana mihitsy aza. Na izany aza, tsy tsara loatra izany.

Tombanana tsy misy fitaovana

Misy fomba maro toy izany .

Pulse palpation fomba

Amin'ny tranga maika, ny tosidra systolika dia azo tombanana amin'ny alàlan'ny fakana ny periferika (antsoina koa hoe distal, ohatra: radial na pedal) sy afovoany (ohatra carotid na femoral), izay mety hanjavona raha misy hypotension. Na izany aza, miankina amin'ny olona, ny peripheral pulses dia mety ho hita bebe kokoa na latsaka tsara, ankoatra izany, ny fanjavonan'ny pulse dia mety ho noho ny ivelany compresses ( tourniquet effect) na anatiny famatrarana (ohatra, atherosclerosis ). Noho izany dia ilaina ny mitady radial pulses roa. Amin'ny lafiny iray, raha latsaky ny 80 ny tsindry, tsy ho tsapantsika ny pulse radial, fa ny mifanohitra amin'izany, raha tsy mahatsapa ny pulse radial isika, dia tsy voatery midika izany fa ambany ny tosidra.

systolic tosidra amin`ny olon-dehibe	peripheral pulse	pulse afovoany
PAS ≥ 80 mm Hg	hita	TSINJONAO
80 mm Hg ≥ PAS ≥ 50 mm Hg	tsy hita	TSINJONAO
50 mm Hg ≥ PAS	tsy hita	tsy hita

Fomba famenoana capillary

Ny tosidra systolika dia azo tombanana ihany koa amin'ny fampiasana ny antsoina hoe " kapila refill ", antsoina koa hoe " fotoana recoloration hoditra ", izay ahitana fanerena amin'ny fantsika iray, lasa hatsatra izy io satria foana ny rany (izay mena) ny sela, avy eo manombana ny hafainganam-pandehan'ny lokony (reperfusion kapila).

systolic tosidra amin`ny olon-dehibe	fotoana recoloration hoditra	capillary reperfusion
PAS ≥ 100 mm Hg	fotoana <2 segondra	ara-dalàna
100 mm Hg ≥ PAS ≥ 85 mm Hg	fotoana > 2 segondra	Misy fahatarana
85 mm Hg ≥ PAS	tsy azo refesina	tsy misy

Ity teknika ity dia ampiasain'ny finday sasany saingy tsy azo antoka . Nohatsaraina izany, mifototra amin'ny famakafakana ny tsingerina kely amin'ny fandokoana ny tarehy, miaraka amin'ny vokatra tsara kokoa .

Ny teknika hafa dia ahitana ny famakafakana ny pulsatility amin'ny rantsantanana manindry sensor amin'ny tsindry manokana . Ny sensor dia azo hita eo amin'ny seza fidiovana .

Fanasokajiana tosidra

Fanasokajiana tosi-drà ho an'ny olon-dehibe :

Sokajy	Systole, mm Hg	Diastole, mm Hg
Hypotension mafy	< 50	< 50
Hypotension	50-90	50-60
tandrify	90–115	60–75
ara-dalàna	116–120	76–80
Normal ambony	121–129	81–84
Pré-hypertension (ao)	130–139	85–89
hypertension malemy	140–159	90–99
hypertension antonony	160–179	100–109
Advanced hypertension	≥ 180	≥ 110
Hypertension systolique (ao)	≥ 160	< 90

Raha ny marina, miovaova io fanasokajiana io amin'ny famoahana boky. Ny tolo-kevitra amerikana 2017, ohatra, dia mihevitra fa ny haavon'ny tosidra ambony 130/80 mmHg dia mamaritra ny fiakaran'ny tosidrà .

aretina

- Raha avo loatra amin'ny fotoana maharitra ny tosi-drà, dia antsoina hoe tosi-drà ambony^[5].
- Raha ambany loatra, dia antsoina hoe tosi-drà ambany.
- Si elle est effondrée, on parle de collapsus cardio-vasculaire, pouvant entraîner un état de choc.
- Si elle n'est augmentée qu'en présence d'un médecin, on parle d'effet « blouse blanche ».
- Si elle est normale au cabinet médical et augmentée dans les autres situations, on parle d'« hypertension masquée ».
- Si les deux chiffres (maxima et minima) sont écartés de moins de 40 mmHg, on parle de « tension pincée ».

Fanamarihana sy tondro

Jereo koa

Ao amin'ireo tetikasa Wikimedia hafa: Tosi-drà, ao amin'ny Wikimedia Commons

Lahatsoratra mifandraika

Firongatry ny aretim-po
Fanaraha-maso ny tosi-drà
Alveolar-arterial gradient
Tosi-drà ambany

Rohy ivelany

Loharano momba ny fahasalamana :

Fanamarihana ao amin'ny rakibolana na ny rakipahalalana ankapobeny

Grran Enciclopèdia CatalanaRivodoza Giovanna

[1] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Pression_art%C3%A9rielle

[2] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Pascal_(unit%C3%A9)

[3] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Millim%C3%A8tre_de_mercure

[4] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Systole

[5] ttps://fr.wikipedia.org/wiki/Hypertension_art%C3%A9rielle

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]