Tontolo iainana eto Madagasikara
Ny tontolo iainana eto Madagasikara dia ny vondron' ny zavamananaina sy ny toerana misy azy eo amin' ny tontolo voajanahary eto Madagasikara. Misedra olana anefa izany tontolo iainana izany. Nisaraka tamin' i Afrika efa 100 tapitrisa taona mahery, ny nosy Madagasikara ka lasa nonenana biby sy zavamaniry tsy hita any amin' ny toeran-kafa: eo amin' ny 85 % amin' ny karazan-javamaniry ary 90 % amin' ny karazam-biby eto Madagasikara no tsy hita any amin' ny faritra hafa maneran-tany.
Zavamananaina[hanova | hanova ny fango]
Ny fandripahana ala, izay olana lehibe eto amin' ny Nosy, dia mamparefo izany zavamananaina miavaka eto amin' ny Nosy izany - 80 % amin' ny biby an-tanety malagasy no miankina tanteraka amin' ny tontolo iainana anaty ala. Ny Fikambanana Iraisam-Pirenena momba ny Zavaboary (Union mondiale pour la nature -- UICN) dia nanisa, tao amin' ny lisitra menan' ny karazan-javamaniry sy biby atahorana ho lany tamingana tamin' ny taona 2006, fa karazana miisa 805 (biby sy zava-maniry) no tandindomin-doza.
Zavamaniry[hanova | hanova ny fango]
Ny 21,9 % amin' ny velaran' i Madagasikara (13 tapitrisa ha) fotsiny no misy ala. Ankoatry ny faritra rakotra ala any avaratra, dia efa ala naniry taty aoriana no sisa (simba ny ala voalohany).
Ny morontsiraka andrefana dia ahitana ala honko, izay hita koa tsindraindray any amin' ny morontsiraka avaratra-atsinanana sy atsimo-atsinanana. Ny fatrana no manjaka any amin' ny faritra andrefana izay maina ary ny zavamaniry misy tsilo an-tany efitra no mandrakotra ny faritra atsimo-andrefana amin' ny Nosy.
Ny zava-maniry malagasy isan-karazany (izay misy karazany miisa 8 500 hatramin' ny 12 000 arakaraka ny tombana), indrindra fa misy karazana ôrkidea maherin' ny 1 000, ary 6 amin' ireo karazana zaha (na reniala) miisa 8 fantatra maneran-tany. Ny ravinala (Ravenala madagascariensis) sy ny elamboronala na monongo (Delonix regia), izay ambolena manerana ny faritra mafana amin' izao tontolo izao, dia avy aty Madagasikara.
Biby[hanova | hanova ny fango]
_male_(7112691481).jpg)
Tombanana ho 100 000 mahery ny karazana bibikely sy ny kankana eto Madagasikara. Ny bibikely dia fantatra fa misy karazana 850 mahery, izay saika tsy fahita firy ivelan' ny Nosy. Amin' izy ireo, ny lolo dia misy karazana manakaiky ny 400. Eto Madagasikara no ahitana ny lolo iray tsy fahita firy eto an-tany, dia ny lolo atao amin' ny anarana ara-tsiansa hoe Argema mittrei, mirefy 15 sm ny fivelatry ny elany roa.
Ny morontsiraka sy ny haran-dranomasina dia fonenan' ny bibin-dranomasina isan-karazany. Amin' ny karazana trondro maro, ny sasany dia misy poizina, toy ny trondro atao hoe Synanceia verrucosa sy Pterois volitans, izay mampiavaka ny ranomasina ao amin' ny Ranomasimbe Indiana sy Pasifika. Misy maro ny antsantsa, indrindra fa ny Carcharias taurus, ny Stegostoma fasciatum, ny Carcharhinus perezii ary ny Rhinobatidae. Manomboka amin' ny volana Jolay ka hatramin' ny Ôktôbra dia tonga miteraka tsy lavitra ny morontsirak' i Nosy Boraha (Sainte-Marie), ny karazana trozona Megaptera novaeangliae, isan' ireo toeram-piterahan' io karazana hazandrano io.
.jpg)
Maherin' ny 250 ny karazana biby mandady sy mikisaka eto Madagasikara,izay tsy misy any ivelany ny 95 % aminy. Ireo biby ireo dia ahitana karazana bibilava 60 eo ho eo (anisan' izany ny karazana dona 3, anisan' izany ny Acrantophis madagascariensis), toy ny katsatsaka (Gekkota) karazany 60 sy karazana tana (Chamaeleonidae) eo amin' ny 50, anisan' izany ilay farany kely (Brookesia minima) izay tsy mihoatra ny 3,5 sm ny halavany. Ny voay hany hita eto amin' ny Nosy dia ny voay Crocodylus niloticus izay be mpihaza ka lasa tsy fahita firy. Ny sahona sy saobakaka dia misy karazana 180 eo ho eo, ka 98 % dia tsy misy afa-tsy eto Madagasikara.
Karazana vorona 260 eo ho eo no fantatra fa misy eto Madagasikara, anisan' izany ny Phaethon rubricauda.
.jpg)
Misy karazana sy zana-karazana 150 eo ho eo ny biby misy nono. Tsy misy sakabe toy ny tigra na ny pleôparda (Felinae) na rajako ny eto amin' ny Nosy. Ny karazam-barika misy eto dia samy atahorana ho lany tamingana: ny haihay (Daubentonia madagascariensis), ny babakoto na endrina (Indri indri), ny hira (Lemur catta) sy ny maky isan-karazany (Lemuridae) - izay tena miely patrana -, ny tsidiala (Allocebus trichotis), ny tsidika (Cheirogaleus milii), ny tsitsihy (Cheirogaleus major), ny matavirambo (Cheirogaleus medius) ary ny tsidy isan-karazany (Microcebus), izay anisan' ny kely indrindra eto an-an-tany. Ny fosa, izay biby mpivoaka alina, dia anisan' ireo biby tsy fahita afa-tsy eto amin' ny Nosy.
Fahasimban' ny tontolo iainana[hanova | hanova ny fango]
Ny fikao-tany noho ny fandripahana ala be loatra any afovoan-tany dia miteraka lavaka lalina eo amin' ny tanimena izay sisa navelan' ny fanjavonan' ny tany mahavokatra.
Mampanahy ny faharipahan' ny ala vokatry ny fitrandrahana hazo hatao fanaka sy fanorenana ary fandrehitra (kitay sy arina), ary ny fambolena amin' ny hatsaka na tavy azo avy amin' ny fandoroana, ka tombanana ho 128 000 hatramin' ny 300 000 ha ny ala rava isan-taona.
Jereo koa[hanova | hanova ny fango]
