Fiendrika sy fitodika: Fahasamihafan'ny versiona

Avy amin'i Wikipedia
Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
Aucun résumé des modifications
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
Aucun résumé des modifications
Andalana faha-41: Andalana faha-41:
'''1. Fitodika fototra'''
'''1. Fitodika fototra'''


* Fitodika mihatra:
* Fitodika mihatra: ''<u>Nividy</u> hena izahay.''
* Fitodika tsy mihatra:
* Fitodika tsy mihatra: <u>''Mitrena ny omby''</u>''.''
* Fitodika mamoatra: ''<u>Nampividy</u> hena anay ny reninay''.
* Fitodika mamoatra: ''<u>Nampividy</u> hena anay ny reninay''.
* Fitodika mitoina: ''<u>Mifampijery</u> maharitra izy roa''.
* Fitodika mitoina: ''<u>Mifampijery</u> maharitra izy roa''.

Endrik'io pejy io tamin'ny 6 Febroary 2019 à 10:46

Ny fiendrika na fitodika dia toetra ara-pitsipiteny ananan'ny teny amin'ny sokajin-teny sasany, indrindra ny matoanteny (atao entimilaza), izay hita taratra amin'ny fiovan'endrik'ilay teny sy ny heviny ka mampitodika io teny io amin'ny lazaina. Ny fiendrika fantatra indrindra ao amin'ny fiteny maro dia ny fiendrika mpanao na mañano sy ny fiendrika iharana na anoina. Ao amin'ny fiteny malagasy dia mbola ahitana ny fiendrika na fitodika mpamari-toe-javatra. Arakaraka ny mpahay teny no anavahana na tsia ny atao hoe fitodika sy fiendrika.

Fiendrika sy fitodika ao amin'ny fiteny malagasy

Nivoatra avy amin'ny fakana tahaka ny fitsipiteny tranainy ho an'ny fiteny eoropeana ka nankaty amin'ny fitsipiteny vokatry ny fikarohana amin'ny haiteny malagasy ny fandalinana ny amin'ny atao hoe fiendrika na fitodika ao amin'ny fiteny malagasy. Ny mpahay teny rehetra amin'izao anefa mbola tsy mitovy hevitra ny amin'izany, ka ny tena fantatra dia ny fitsipiteny araka ny haiteny ara-drafitra izay notarihin'i Siméon Rajaona sy ny fitsipiteny araka ny haiteny ara-piofohana tarihin-Rabenilaina Roger-Bruno.

Fitodika araka an'i Siméon Rajaona

Tsy navahan'ilay mpahay teny Siméon Rajaona ny hoe fitodika sy ny hoe fiendrika. Araka ny mpahay teny malagasy dia maro ny fitodika ao amin'ny fiteny malagasy, sady tsy ny matoanteny ihany no voakasika fa ny reniteny sasany toy ny anarana sy ny mpamari-toetra koa. Naorin'ilay mpahay teny amin'ny endriky ny tsirinteny ao amin'ny matoanteny na amin'ny sokajin-dreniteny hafa azo atao entimilaza sy ny karazana fameno azo atao lazaina ampiarahina aminy izany fanavahana ireo karazana fitodika izany.

Fitodika mahakasika ny matoanteny

Ireto avy ny fitodika mahakasika ny matoanteny:

  • Fitodika mpanao: Mikapa hazo amin'ny antsy ny ankizy.
  • Fitodika sehatra: Mitaraina ny vahoaka noho ny ataon'ny mpitondra.
  • Fitodika iharana: Kapain'ny ankizy amin'ny antsy ny hazo.
  • Fitodika atao: Aketsa ny vary.
  • Fitodika fitaovana: Akapan'ny ankizy ny hazo ny antsy.
  • Fitodika mpamari-toe-javatra: Ikapan'ny ankizy ny hazo ny antsy.
  • Fitodika mpampanao: Mampikapa hazo ny ankizy ny mpampianatra.
  • Fitodika mpifanao: Mifampikapa amin'ny antsy ny ankizy.

Fitodika tsy mahakasika ny matoanteny

  • Fitodika tsaraina: Tsemboka ilay mpangalatra.
  • Fitodika tompon-javatra: Fotsy volo izany lehilahy izany.
  • Fitodika mpamari-toe-javatry ny tsaraina: Nahatsemboka ilay mpangalatra ny fanenjehana azy.
  • Fitodika mpamari-toe-javatry ny tompon-javatra: Ny fahasahiranana no nahafotsy volo izany lehilahy izany.

Fitodika sy fiendrika araka an-Rabenilaina

Araka ny hevitr'ilay mpahay teny atao hoe Rabenilaina Roger-Bruno dia tsy mahakasika afa-tsy ny matoanteny ny fitodika sy ny fiendrika. Ny hoe fitodika sy ny fiendrika dia anarana roa iantsoana zavatra roa samy hafa ao amin'ny fiteny nefa misy ifandraisany, ka ny voalohany mahakasika ny endriky ny matoanteny ary ny faharoa kosa momba ny hevitry ny matoanteny.

Ny fiendrika araka an-Rabenilaina

Ny fiendrika dia miankina amin'ny endriky ny tsirinteny amin'ny matoanteny tsy ampifandraisina amin'ny lazaina sy ny fameno. Ireto avy ireo fiendrika ireo:

  • Fiendrika mañano: Mikapa hazo amin'ny antsy ny ankizy. Mitaraina ny vahoaka noho ny ataon'ny mpitondra.
  • Fiendrika anoina: Kapain'ny ankizy amin'ny antsy ny hazo. Aketsa ny vary. Akapan'ny ankizy ny hazo ny antsy.
  • Fiendrika añanovana: Ikapan'ny ankizy ny hazo ny antsy.

Ny fitodika araka an-Rabenilaina

Ny fitodika dia miankina amin'ny hevitry ny matoanteny mifandray amin'ny vara sy ny fameno ary ny teny mety mampifandray (mpampiankin-teny) ny vara matoanteny amin'ny fameno, raha atao lazaina io fameno io. Ireto avy ireo fitodika ireo izay misokajy roa:

1. Fitodika fototra

  • Fitodika mihatra: Nividy hena izahay.
  • Fitodika tsy mihatra: Mitrena ny omby.
  • Fitodika mamoatra: Nampividy hena anay ny reninay.
  • Fitodika mitoina: Mifampijery maharitra izy roa.

2. Fitodika sampana

  • Fitodika toejavatra
  • Fitodika zoina

Ny fitodika toejavatra dia misy karazany maro:

  • Fitodika toejavatra fotoana: Isakafoanana matetika ny antoandro.
  • Fitodika toejavatra toerana: Ananangonany ahitra ny any an-tsaha.
  • Fitodika toejavatra fomba: An-katezerana no namaliany ny fanontaniako.
  • Fitodika toejavatra antony: Ahazoana entana maro ny fihenam-bidy.

Ny fitodika zoina dia misy karazany enina:

  • Fitodika zoina iharana: Kapohina kibay ny omby.
  • Fitodika zoina fitaovana: Akapoka ny omby ny kibay.
  • Fitodika zoina tanty: Rosoana sakafo ny olona nasaina.
  • Fitodika zoina tolorana: Ivarotako ny fiarako ilay mpanan-karena.
  • Fitodika zoina toerana: Ijanonan'ny fiara ny eo amoron-dalana.
  • Fitodika zoina alalana: Anenjehana lambo ny alika.

Fiendrika sy fitodika ao amin'ireo fiteny eoropeana

Roa na telo ny fiendrika fantatra indrindra ao amin'ireo fiteny eoropeana: ny fiedrika mañano sy ny fiendrika anoina. Manampy azy ireo ny fiendrika misy mpisolo na ny fiendrika anelanelany.

Ny fiendrika mañano

Ny matoanteny amin'ny fiendrika mañano dia hita ao amin'ny fehezanteny manana lazaina mpanao asa na manana ilay toetra resahina ao amin'ny matoanteny entimilaza (na vara). Ny fiteny eoropeana rehetra dia ahitana io fiendrika io.

Ohatra:

Frantsay: Le chat mange la souris. ("Mihinana ny voalavo ny saka")

Anglisy: The cat eats the mouse. ("Mihinana ny voalavo ny saka")

Latina: Feles murem edit. ("Mihinana ny voalavo ny saka")

Ny fiendrika anoina

Amin'ny ankapobeny ny matoanteny amin'ny fiendrika mañano izay azo asiana fameno iharana mivantana dia afaka miova hanana fiendrika anoina. Izany hoe tsy ny matoanteny amin'ny fiendrika manano rehetra no azo avadika hanana fiendrika anoina.

Ho an'ireo mpikaroka ao amin'ny haiteny ara-piofohana dia misampana avy amin'ny matoanteny manano ny matoanteny amin'ny fiendrika anoina. Amin'ny fiteny sasany, ny fampitodihana ny fehezanteny amin'ny anoina dia mety hanova endrika ny teny (anarana na mpisolo sns) atao lazaina (ilay teny fameno ao amin'ny fehezanteny manano).

Matetika koa dia ialohavan'ny mpampiankin-teny milaza ny mpanao ny asa ilay anarana na mpisolo sns mitana ny anjara asa fameno (ilay teny nitana ny anjara asa lazaina tao amin'ny fehezanteny manano). Izany mpampiankin-teny izany dia ny hoe par ao amin'ny fiteny frantsay, by ao amin'ny fiteny anglisy, ab ao amin'ny fiteny latina sns. Ao amin'ny fiteny sasa dia ilaina ny fampiasana matoanteny mpanampy apetraka eo alohan'ny ova-matoanteny (etre ao amin'ny fiteny frantsay, be ao amin'ny fiteny anglisy, sns) nefa ny fiteny sasany tsy mila an'izany (isan'izany ny fiteny malagasy).

Ohatra:

Frantsay: La souris est mangée par le chat. ("Hanin'ny saka ny voalavo")

Anglisy: The mouse is eaten by the cat. ("Hanin'ny saka ny voalavo")

Latina: Mus a fele editur. ("Hanin'ny saka ny voalavo")

Ny fiendrika misy mpisolo na fiendrika tampody

Amin'ny fiteny eoropeana sasany, toy ny fiteny frantsay, no ahitana io atao hoe fiendrika misy mpisolo io. Mitovy amin'ny fiendrika manano ihany izy nefa ahitana mpisolo tena fameno izay tsy miaraka amin'ilay matoanteny sady mitovy laharana amin'ny mpisolo tena lazaina. Ireto avy ny hevitra na fitodika mety hananan'ny matoanteny amin'ny fiendrika misy mpisolo:

Fitodika mpifanao na mitoina

Ny fiteny malagasy dia mampiasa ny fitodika mpifanao na ny fiendrika mitoina (ahitana ny tsofolka -if-) mba handikana io endriky ny matoanteny fratsay io. mampiasa ny teny hoe each other na one another ny fiteny anglisy mba handikany ny fifampitoinana.

Ohatra:

Ils s'envoient des cadeaux. ("Mifandefa fanomeana izy ireo")

Fitodika mitampody

Ny fiteny malagasy dia mampiasa ny teny hoe tena mba hananterana ny fitampodian'izay atao amin'ny mpanao azy nafa matetika tsy ilaina iany. Ny fiteny anglisy kosa mampiasa ireto mpisolo tena ireto: myself, yourself, himself, herself, itself, ourselves, yourselves, themselves mba handikana ny fitampodian'ny asa atao amin'ny mpanao azy.

Ohatra:

Je me regarde dans le miroir (ara-bakiteny: "Mijery tena ao amin'ny fitaratra aho" = "Mijery fitaratra aho")

Fitodika anoina na iharana

Ohatra:

Ce journal se vend au librairie. ("Amidy ao am-pivarotam-boky ity gazety ity", fa tsy hoe: "Mivaro-tena ...")

La porte s'est refermée brusquement ("Nikatona tampoka ny varavarana").

Fitodika mañano

Ohatra:

Elle s'en va ("Lasa izy").

Ny fiendrika anelanelany

Ny fiendrika anelanelany (izay atao hoe koa "fiendrika anelanelany anoina" dia fiendrika hita ao amin'ny fiteny indo-eoropeana (ohatra: ny fiteny grika taloha sy ny fiteny sanskrita sy ny fiteny latina ary ny fiteny islandey. Ny matoanteny amin'ny fiendrika anelanelany ao amin'ny fiteny grika taloha dia miafara amin'ny -ομαι (-omai) izay fiafaran'ny matoanteny amin'ny fiendrika anoina nefa tsy voatery hanana hevitra anoina.

Raha ny heviny no jerena dia ahitana azy ihany koa ny fiteny sasany ankehitriny nefa tokony hatao hoe fitodika fa tsy fiendrika izany satria mitovy amin'ny fiendrika mañano ihany. Saika hitovy amin'ny fiendrika tampody ao amin'ny fiteny frantsay izy nefa tsy mampiasa mpisolo tena fameno mitovy laharana amin'ny mpisolo tena misahana anjara asa lazaina. Indraindray koa dia atao hoe fiendrika anelanelany ny fiendrika tampody.

Fiteny grika taloha

Ny fiteny grika taloha dia ahitana ny fiendrika manano sy anoina ary anelanelany, ka ny fiendrika anelanelany no horesahina eto.

Λούομαι (Loúomai) "Misasa aho",

Ἳσταμαι (Hístamai) "Mitsangana aho",

Παύομαι (Paúomai) "Mijanona aho".

Μάχομαι (mákhomai) "Miady aho".

Δέχομαι (dékhomai) "Mandray aho".

Fiteny eoropeana ankehitriny

Ny fiteny eoropeana ankehitriny dia heverin'ny mpahay teny sy ny mpanao fitsipiteny sasany fa manana io atao hoe fiendrika na fitodika anelanelany io nefa tsy amin'ny fiendrika anoina (ny an'ny fiendrika anelanelany ao amin'ny fiteny grika) ny endriky ny matoanteny fa amin'ny endrika mañano.

Fiteny anglisy

The book reads well.

The trousers wash easily.

Ripe oranges peel well.

The book was not selling.

Jereo koa: