Filazantsara sinôptika

Filazantsara sinoptika (na synoptika) na Evanjely sinoptika na Vaovao Mahafaly sinoptika no ilazana ireo filazantsara telo voalohany ao amin'ny Baiboly, dia ny Filazantsara araka an'i Matio sy ny Filazantsara araka an'i Marka ary ny Filazantsara araka an'i Lioka. Atao hoe sinoptika izy ireo noho izy maneho amin'ny fomba mitovy amin'ny ankapobeny ny fiainana sy ny fampianaran'i Jesoa Kristy.

Fiforonan-teny

Ny teny hoe sinoptika na synoptika dia avy amin'ny teny grika hoe συνοψις (synopsis / sunopsis) izay azo sarahana roa, συν (midika hoe : « miaraka ») sy οψις (midika hoe « mahita »). Ny hoe synopsis izany dia azo adika ara-bakiteny hoe "fitoviam-pahitana" na "fitoviam-pijery". Ny hoe synoptika (avy amin'ny teny grika hoe συνοπτικός / synoptikos) dia azo adika hoe "manao indray mijery", satria azo atao mifanila ireo asa soratra telo ireo.

Fampitahana ireo Filazantsara sinoptika

Misy fitoviany maro ireo Filazantsara ireo. Na dia izany aza dia samy manana ny mampiavaka azy ihany koa izy ireo tsirairay.

Fitovianan'ny Filazantsara

Ny fitoviana ao amin'ireo Filazantsara sinoptika dia mety ho an'izy telo miaraka na ho an'ny tsiroaroa fotsiny.

Fitovian'ny Filazantsara telo

Izao avy ny fitoviana hita:

• ny amin'i Jaona mpanao batisa (Mat. 3.1-12; Mar. 1.1-8; Lio. 3.1-18);
• ny nanaovam-batisa an'i Jesoa (Mat. 3.13-17; Mar. 1.9-11; Lio. 3.21-22);
• ny nakan'ny devoly fanahy an'i Jesoa (Mat. 4.1-6; Mar. 1.12-13; Lio. 4.1-18);
• ny nankanesan'i Jesoa tany Galilia (Mat.4.12-17; Mar. 1.14,15; Lio. 4.14,15,31)
• ireo mpianatr'i Jesoa voalohany (Mat. 4.18-22; Mar. 1.16-20; Lio. 5. 1-11);
• ny tsy finoan'ny mpiray tanàna amin'i Jesoa azy (Mat. 13.54-58; Mar. 6.1-6; Lio. 4.14-30);
• ny nanasitranana ny rafozam-bavin'i Petera (Mat. 8.14-17; Mar. 1.28-34; Lio. 4.38-41);
• ny namoahan'i Jesosy ireo demonia maro tany Gadara (Mat. 8.28-34; Mar. 5.1-20; Lio. 8.26-39);
• ny nanasitranan'i Jesosy ilay lehilahy malemy sy ilay lehilahy boka (Mat. 9.1-8; Mar. 2.1-12; Lio. 5.17-26);
• ny fitaomana an'i Matio mpamory hetra (Mat. 9.9-17; Mar. 2.13-22; Lio. 5.27-39);
• ny niantsoana ny Apostoly roa ambin'ny folo sy ny iraka nampanaovina azy (Mat. 9.35-38; 10; Mar. 3.13-19; 6.7-13; Lio. 6.12-16; 9.1-6)
• ny amin'ny divay vaovao atao anaty fitehirizana efa tonta (Mat. 9.14-17; Mar. 2.21-22; Lio. 5.33-39);
• ny fanasitranana ilay olona boka (Mat. 8.1-4; Mar. 1.40-45; Lio. 5.12-16);
• ny amin'i Belizaboba (Mat. 12.22-32; Mar. 3.20-30; Lio. 11.14-23);
• ny fanoharana ny amin'ny fandrobana ny tranona lehilahy matanjaka iray (Mat. 12.29; Mar. 3.27; Lio. 11.21,22),
• ny fahotana amin'ny Fanahy Masina (Mat. 12.31,32; Mar. 3.28-29; Lio. 12.10);
• ireo tena havan'i Jesoa (Mat. 12.22-50; Mar. 3.20-35; Lio. 8.19-21; 11.14-26);
• ny amin'ny mpamafy;
• ny fanaovan-jiro ao ambany vata famarana;
• ny amin'ny tsimparifary;
• ny nampitsaharan'iJesoa ny rivo-mahery (Mat. 8.23-27; Mar. 4.35-41; Lio. 8.22-25);
• ny zanakavavin'i Jairo, ny nanasitranana ilay vehivavy mivoa-dra (Mat. 9.18-30; Mar. 5.21-43; Lio. 3.40-56);
• ny namokisana olona dimy arivo;
• ny fiaikem-pinoan'i Petera;
• ny fiovan-tarehy;
• ilay zazalahy misy demonia;
• ny amin'ireo zazakely;
• ilay lehilahy mpanankarena mbola tanora;
• ny fanambaran'i Jesoa ny amin'ny hahafatesany;
• ilay lehilahy jamba teo akaikin'i Jeriko;
• ny fitsenana an'i Jesoa tamin'ny sampan-kazo;
• ny fandroahana ireo mpanakalo vola tao an-tempoly;
• "Omeo an'i Kaisara izay an'i Kaisara";
• ny ozona nataony ho an'ireo fariseo sy mpanoradalàna;
• ny amin'ny andro farany;
• ny fiaraha-misakafo farany, ny fiaretan'i Jesosy, ny nanomboana sy ny nandevenana azy;
• ny fasana foana sy ny fitsanganany ho velona;
• ny fanirahana hampiely ny fampianarany.

Fitovian'ny Filazantsaran'i Matio sy ny Filazantsaran'i Lioka

Misy koa ireo andinin-tsoratra itovian'ny Filazantsaran'i Matio sy ny an'i Lioka nefa tsy hita na tsy voateny firy ao amin'ny Filazantsaran'i Marka. Ireto avy izany:

• ny toriteny nataon'i Jaona mpanao batisa;
• ny mpanompon'ny mpifehy miaramila;
• ny hafatra avy amin'i Jaona mpanao batisa;
• ny ozona nahazo ireo tanana tsy mibebaka;
• ny fisaoran'i Jesoa ny Rainy;
• ny fiverenan'ilay fanahy maloto;
• ny fanoharana ny amin'ny masirasira, ny ondry very, ny fanasana lehibe, ny talenta, ary ny mpanompo mahatoky;
• ny fitomanian'i Jesosy an'i Jerosalema.

Ny fahasamihafany

Misy ireo andalan-tsoratra izay ana filazantsara iray manokana fa tsy hita amin'ny filazantsara roa hafa.

Ny perikopan'ny Filazantsaran'i Matio manokana

Ireto ireo perikopa an'i Matio manokana fa tsy hita na ao amin'i Marka na ao amin'i Lioka:

• ny fanoharana ny amin'ilay voambary sy ny tsimparifary;
• ny fanoharana ny amin'ilay harena miafina;
• ny fanoharana ny amin'ilay vatosoa;
• ny fanoharana ny amin'ny harato tarihina;
• ny fanoharana ny amin'ny mpanompo tsy mahay mamela heloka;
• ny fanoharana ny amin'ny mpiasa tani-boaloboka;
• ny fanoharana ny amin'ilay lehilahy nanana zanaka roa lahy;
• ny fanoharana ny amin'ireo virijiny folo.

Ny perikopan'ny Filazantsaran'i Lioka manokana

Ireto ireo perikopa an'i Lioka manokana fa tsy hita na ao amin'i Matio na ao amin'i Lioka:

• ny fanoharana ny amin'ilay Samaritana tsara fanahy;
• ny fanoharana ny amin'ilay vola very;
• ny fanoharana ny amin'ilay zanaka adala;
• ny fanoharana ny amin'ilay mpitsara tsy marina sy ilay vehivavy mpitondratena;
• ny fanoharana ny amin'ilay fariseo sy mpamory hetra.

Jereo koa

• Filazantsara araka an'i Lioka
• Filazantsara araka an'i Marka
• Filazantsara araka an'i Matio