Fiteny hebreon' ny Baiboly: Fahasamihafan'ny versiona

Avy amin'i Wikipedia
Contenu supprimé Contenu ajouté
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
Aucun résumé des modifications
Thelezifor (dinika | fandraisan'anjara)
kAucun résumé des modifications
Andalana faha-5: Andalana faha-5:
Ao amin’ny Baiboly, indrindra ao amin'ny boky voalohany, ny [[Bokin'ny Genesisy|Genesisy]] (amin'ny teny hebreo: בְּרֵאשִׁית / ''Bereshit''), dia ahitana ny soratra hoe אברם העברי (''Abram ha-’ibri'' izay midika hoe "Abrama ilay Hebreo" nefa tsy milaza io lahatsoratra io fa niteny hebreo i [[Abrahama (patriarka)|Abrama]] na ny taranany. Ny teny hoe ''hebreo'' na ''hebrio'' dia mety avy amin'ny fitenenana hoe ''מעבר לנהר'' / ''me-’eber la-nahar'' ("avy eny am-pitan'ny ony"), izay manondro ny fiavian'i Abrahama. Nanomboka tamin'ny taonjato faha-3 tal. J.K. dia nampiasa ny [[fiteny arameana]] ny [[Jiosy]] tao [[Palestina]] tamin'ny fiainany andavanandro sy tamin'ireo literatiora ivelan'ny fivavahana. Fiteny ampiasanina amin'ny fivavahana izao ny hebreo biblika ka hafa fa tsy mitovy amin'izay tenenin'ny vahoaka andavanandro ankehitriny.
Ao amin’ny Baiboly, indrindra ao amin'ny boky voalohany, ny [[Bokin'ny Genesisy|Genesisy]] (amin'ny teny hebreo: בְּרֵאשִׁית / ''Bereshit''), dia ahitana ny soratra hoe אברם העברי (''Abram ha-’ibri'' izay midika hoe "Abrama ilay Hebreo" nefa tsy milaza io lahatsoratra io fa niteny hebreo i [[Abrahama (patriarka)|Abrama]] na ny taranany. Ny teny hoe ''hebreo'' na ''hebrio'' dia mety avy amin'ny fitenenana hoe ''מעבר לנהר'' / ''me-’eber la-nahar'' ("avy eny am-pitan'ny ony"), izay manondro ny fiavian'i Abrahama. Nanomboka tamin'ny taonjato faha-3 tal. J.K. dia nampiasa ny [[fiteny arameana]] ny [[Jiosy]] tao [[Palestina]] tamin'ny fiainany andavanandro sy tamin'ireo literatiora ivelan'ny fivavahana. Fiteny ampiasanina amin'ny fivavahana izao ny hebreo biblika ka hafa fa tsy mitovy amin'izay tenenin'ny vahoaka andavanandro ankehitriny.


Tsy ampy voambolana ny fiteny hebreo biblika izay tsy ahitana afa-tsy voan-teny latsaky ny 8 000 ka ny 2 000 dia voanteny tsy miseho ao amin'ny Baiboly hebreo afa-tsy indray mandeha monja, ary ireo teny ireo dia voaforona tamin'ny [[fototeny]] miisa 500. Ny voambolana [[Fiteny grika|grika]] tamin'izany fotoana izany anefa dia efa nahatratra 120 000 isa. Azo antoka fa nisy voanteny hafa maro kokoa nampiasain'ny vahoaka ho fanampin'izay hita ao amin'ny [[Tanakh]] nefa nanjavona izany.
Tsy ampy voambolana ny fiteny hebreo biblika izay tsy ahitana afa-tsy voan-teny latsaky ny 8 000 ka ny 2 000 dia voanteny tsy miseho ao amin'ny Baiboly hebreo afa-tsy indray mandeha monja, ary ireo teny ireo dia voaforona tamin'ny [[fototeny]] miisa 500. Ny voanteny [[Fiteny grika|grika]] tamin'izany fotoana izany anefa dia efa nahatratra 120 000 isa. Azo antoka fa nisy voanteny hafa maro kokoa nampiasain'ny vahoaka ho fanampin'izay hita ao amin'ny [[Tanakh]] nefa nanjavona izany.


Ny fiteny hebreo ao amin'ny Baiboly dia maneho ny dingam-pivoaran'io fiteny io eo amin'ireo fototeny foronin-drenifeo sy ny rafi-janapeo izay natovon'ireo [[Masôreta]] tamin'ny [[Andro Antenantenany]]. Ahitana taratra ny fiovana isam-paritra koa ny ao amin'ny Baiboly, ka isan'izany ny fahasamihafan'io fiteny io ao amin'ny [[Fanjakan'i Israely (Samaria)|Fanjakana Avaratra]] (na Fanjakan'i Israely) sy ny [[Fanjakan'i Jodà|Fanjakana Atsimo]] (na Fanjakan'i Jodà).
Ny fiteny hebreo ao amin'ny Baiboly dia maneho ny dingam-pivoaran'io fiteny io eo amin'ireo fototeny foronin-drenifeo sy ny rafi-janapeo izay natovon'ireo [[Masôreta]] tamin'ny [[Andro Antenantenany]]. Ahitana taratra ny fiovana isam-paritra koa ny ao amin'ny Baiboly, ka isan'izany ny fahasamihafan'io fiteny io ao amin'ny [[Fanjakan'i Israely (Samaria)|Fanjakana Avaratra]] (na Fanjakan'i Israely) sy ny [[Fanjakan'i Jodà|Fanjakana Atsimo]] (na Fanjakan'i Jodà).

Endrik'io pejy io tamin'ny 4 Martsa 2021 à 12:04

Ny fiteny hebreon'ny Baiboly na fiteny hebreo biblika na fiteny hebreo klasika dia endriky ny fiteny hebreo nanoratana ny Baiboly hebreo teo anelanelan'ny taonjato faha-12 sy faha-2 tal. J.K. Mety nifanahaka amin'ny fiteny fenisiana izy tamin'izany satria mifanakaiky ireo fiteny roa ireo. Nosoratana tamin'io endriky ny fiteny hebreo io koa ireo soratanana hita tao Komràno (atao hoe Sora-tanam-piraketan'ny Ranomasina Maty) teo anelanelan'ny taona 1947 sy 1956. Ny ankamaron’ireo boky apôkrifan'ny Baiboly anefa voasoratra tamin'ny fiteny arameana.

Atao amin'ny teny hebreo hoe עִבְרִית מִקְרָאִית‎ / ivrit miqra'it na לְשׁוֹן הַמִּקְרָא‎ / leshon ha-miqra ny fiteny hebreon'ny Baiboly. Ao amin'ny Baiboly anefa dia tsy atao hoe hebreo io fiteny io fa שפת כנען / sefat kena'an ("fitenin'i Kanaana") na יהודית / Yehudit ("Jodeana", "Jiosy").

Ao amin’ny Baiboly, indrindra ao amin'ny boky voalohany, ny Genesisy (amin'ny teny hebreo: בְּרֵאשִׁית / Bereshit), dia ahitana ny soratra hoe אברם העברי (Abram ha-’ibri izay midika hoe "Abrama ilay Hebreo" nefa tsy milaza io lahatsoratra io fa niteny hebreo i Abrama na ny taranany. Ny teny hoe hebreo na hebrio dia mety avy amin'ny fitenenana hoe מעבר לנהר / me-’eber la-nahar ("avy eny am-pitan'ny ony"), izay manondro ny fiavian'i Abrahama. Nanomboka tamin'ny taonjato faha-3 tal. J.K. dia nampiasa ny fiteny arameana ny Jiosy tao Palestina tamin'ny fiainany andavanandro sy tamin'ireo literatiora ivelan'ny fivavahana. Fiteny ampiasanina amin'ny fivavahana izao ny hebreo biblika ka hafa fa tsy mitovy amin'izay tenenin'ny vahoaka andavanandro ankehitriny.

Tsy ampy voambolana ny fiteny hebreo biblika izay tsy ahitana afa-tsy voan-teny latsaky ny 8 000 ka ny 2 000 dia voanteny tsy miseho ao amin'ny Baiboly hebreo afa-tsy indray mandeha monja, ary ireo teny ireo dia voaforona tamin'ny fototeny miisa 500. Ny voanteny grika tamin'izany fotoana izany anefa dia efa nahatratra 120 000 isa. Azo antoka fa nisy voanteny hafa maro kokoa nampiasain'ny vahoaka ho fanampin'izay hita ao amin'ny Tanakh nefa nanjavona izany.

Ny fiteny hebreo ao amin'ny Baiboly dia maneho ny dingam-pivoaran'io fiteny io eo amin'ireo fototeny foronin-drenifeo sy ny rafi-janapeo izay natovon'ireo Masôreta tamin'ny Andro Antenantenany. Ahitana taratra ny fiovana isam-paritra koa ny ao amin'ny Baiboly, ka isan'izany ny fahasamihafan'io fiteny io ao amin'ny Fanjakana Avaratra (na Fanjakan'i Israely) sy ny Fanjakana Atsimo (na Fanjakan'i Jodà).

Ny fiteny hebreo biblika dia nosoratana tamin'ny fomba fanoratana samihafa. Tamin'ny manodidina ny taonjato faha-12 tal. J.K. hatramin'ny taonjato faha-6 tal.J.K. dia nampiasaina ny abidy paleô-hebreo. Io fomba fanoratana io no mbola notazoni'ny Samaritana, izay mampiasa ny abidy naterak'izany hatramin'izao. Na dia izany aza dia nisolo tsikelikely ny abidy paleô-hebreo ny abidin'ny Empira arameana teo amin'ny Jiosy taorian'ny fahababoana tany Babilôna, ary izany no lasa loharanon'ny abidy hebreo ankehitriny. Ireo rafi-panoratana ireo dia samy tsy ahitana litera banga afaka maneho ny feo rehetra ao amin'ny Baiboly hebreo, na dia hita tao amin'ny fanoratana sy fandikana ny Baiboly amin'ny teny grika sy teny latina tamin'izany fotoana izany.

Jereo koa