Hindoisma ao Indônezia
Ny hindoima ao Indônezia, tamin'ny fitondran'i Soeharto, dia isan'ireo fivavahana dimy neken'ny fitondram-panjakana, ka tokony ho voasoratra amin'ny kara-panondrony,
Tamin'ny taona 1998 dia ny 80%n'ny Indôneziana dia Miozolmana, ny 5% Prôtestanta, ny 3% Katôlika, ny 2% Hindoista, ny 1% Bodista ary ny 9% dia mpanaraka ny fivavahana hafa toy ny jodaisma sy ny kristianisma ôrtôdôksa.
I Indônezia dia teraka noho ny hetahetan'ny vahoaka izay manaraka kolontsaina sy fivavahana isan-karazany mba hikambana ho firenena iray. Ny lalàm-panorenan'izy ireo dia tsy manondro fivavahana manokana. Ekeny ny fananany tantara nanjakan'ny kolontsaina hindo sy bodista tany aloha. Maneho izany ny fahitana ny vorona tantaraina ao amin'nhy fedrà hindo, atao hoe Garuda, (izay nampiasaina ho vahana, midika hoe "fiara", ho an'ny andriamanitra Vishnu mba hidinany ety an-tany), izay sary hita eo amin'ny tombokasen'ny Repoblika. Toy izany koa ny fitondran'ny kômpaniam-pitaterana ana habakabak'i Indônezia atao hoe "Garuda Indonezia".
Izany tantaran'ny lasan'i Indônezia izany dia voaporofon'ireo tempoly bodista sy hindo maro naorina teo anelanelan'ny taonjato faha-8 sy faha-15 izay hita any Java ny ankamaroany.
Tantara[hanova | hanova ny fango]
Tamin'ny Andro Taloha[hanova | hanova ny fango]
Efa hatry ny ela no nananan'ny Indôneziana fifandraisana ara-barotra tamin'i India. Hatramin'ny taonjato faha-4 tal. J.K., ity vahoaka mpiandriaka izay nitady hatrany tsena hivarotany ny vokatry ny taniny, dia nianandrafana. Ekena ankehitriny fa tsy nentin'ny mpivarotra nankany Indônezia ny hindoisma, fa ireo Brahmana, izay nasain'ny andriamanjaka tao amin'ireo fanjakana amorontsiraka indôneziana maro, no nitondra izany tany. Misy sora-tsokitra amin'ny teny sanskrita, izay natao tamin'ny taonjato faha-5 sy faha-6, hita tao amin'ny faritr'i Kutai ao amin'ny tapany andrefan'i Kalimantàna, lavitra ny lalan'ny raharaham-barotra iraisam-pirenena, sy tao amin'ny fartr'i Karawang ao antsinanan'i Jakarta. Ireo soratra ireo dia manambara ny voninahitra nomena ireo manam-pahaizana indiana na ny mpianatra tao amin'ny lapa eo an-toerana. Ny mpanjaka tao amin'ireo faritra ireo dia mpifehy tanàna madinika maro izay nivondrona noho ny fitarihan-drano an-tsaha mila ny fisian'ny fahefana ambony afaka handrindra izany. Ireo Brahmana ireo dia nanara-maso ny fanompoam-pivavahana atao tamin'ilay famantaram-pilahiana an'i Shiva, atao hoe linga (sansKrita: लिङ्गं / liṅgaṃ "famantarana"), izay ninoana fa mitondra ny fitahian'io andriamanitra io amin'ireo mpiaro azy. Izany fivavahana amin'i Shiva izany dia nahazoan'izy ireo tombontsoa manokana teo amin'ny fiarahamonina sy ny fitondrana sady niteraka fahefana ho azy ireo.
Fitontonganan'ny hindoisma tao Indônezia[hanova | hanova ny fango]
Tamin'ny fahatongavan'ireo mpanao raharaham-barotra arabo izay namakivaky ny Ranomasimbe Indiana hatry ny taonjato faha-8, ary angamba koa efa taloan'izany, dia nanomboka tonga tao amin'ny saikanosin'i Indônezia avy ao Somatra ny finoana silamo, ary nihanitombo nanomboka tamin'ny taonjato faha-11. Azo inoana fa ny ankabeazan'ny mponina tao izay Hindo, dia tao amin'ny saranga ambany indrindra, atao hoe Dalita (sanskrita: दलित / Dälit), izay nanompo sy niasa ho an'ireo Brahmana vitsy anisa, izay saranga nanan-katao sy nahazo tombontsoa manokana, ka ny sasany aminy dia tompon-tany nanan-karena. Ny fandaminana ara-tsaranga hindo, izay manome tombony ny olona tsongoim-bolo sady tsy nanjakan'ny fahamarinana, dia nandray anjara tamin'ny fikorosy fahan'ny herin'ny hindoisma tao Indônezia: ireo olona tena mahantra izany hoe ireo Dalita, dia nitodi-doha tany amin'ny fivavahana silamo satria any no nantenainy hananany hoavy tsaratsara kokoa eo amin'ny fiarahamonina, sady mba hahafahany miala amin'ilay lamina ahitana fanavakavahana manakaiky ny fanandevozana sy anjakan'ny tsy fahamarinana, izay mikendry ny hiarovana tombontsoan'olom-bitsy. Izany fiovana eo amin'ny fivavahan'ny maro anisa izany dia nitranga koa tao Bengaly any India. Ny tena nampiavaka an'i Indônezia dia ny tsy fandaozan'ny mpino silamo tao aminy ny fombafomba sy ny finoana isankarazany avy tamin'ny fivavahana hindo mba tsy hanamaivanany ny razany. Matetika, tamin'ny fandrosoan'ny finoana silamo teo anelanelan'ny taonjato faha-11 sy faha-16, dia ireo andriana na mpanjaka hindo no farany tamin'ireo niova finoana ho Miozolmana, satria ny ankabetsahan'ny vahoakany dia nanaraka ny finoana silamo.
Ny hindoisma ao Indônezia ankehitriny[hanova | hanova ny fango]
Ankehitriny dia ao amin'ny nosy Baly no ahitana Hindo betsaka indrindra. Ahitana Hindo vitsivitsy koa ny ao Java eo an-tehezan'ny volkano Lawu (manodidina ny tempolin'i Certho sy ny an'i Sukuh) ao afovoan'ilay nosy, ao amin'ny tangoron-tendrombohitr'i Tengger koa, sy ao amin'ny faritr'i Blitar sy Malang ary et Banyuwangi ao Java atsinanana. Tao amin'ireo India neerlandey tamin'ny taona 1885 dia mbola nahitana Hindo 15%. Izany isa izany dia nihena haingana rehefa nanomboka ny taonjato faha-20 ka nijanona teo anelanelan'ny 2% sy 3% nanomboka tamin'ny taona 1936.
Ankehitriny dia saika ahitana Hindo ny ao Indônezia, afa-tsy ao Irian Jaya (any Papoazia Andrefana). Amin'ny ankapobeny dia ahitana tempoly hindo ireo tanàn-dehibe ahitana mponina mihoatra ny 500 000. Izy ireo anefa dia iray isanjaton'ny mponina isan-toerana. Ao Baly any atsinanan'i Java sy ao atsimo atsinanan'i Somatra no tena ahitana Hindo betsaka. Matetika izy ireo dia manaraka fivavahana roa, sahala amin'izay miseho ao Indônezia, ka afangarony amin'ny fivavahana silamo ny fombafomba sy ny kolontsaina hindo.
Indraindray ireo Miozolmana dia manatanteraka fanompoam-pivavahana hindo, na mandray anjara amin'ny firavoravoana hindo, sahala amin'ny hita matetika ao amin'ny faritr'i Tengger sy ao amin'ny faritra maro hafa ao Indônezia. Ny ankabeazan'ny Indôneziana dia mahalala fa Hindo na Bodista ny razany ka tsy maneho fahatsaram-po sady mandefitra izy ireo manoloana ny fivavahana hindo na bodista.