Fokon' i Zebolôna

Sarintanin'ny foko 12n'i Israely

Ny fokon' i Zabolôna na fokon' i Zebolôna dia iray amin'ireo foko roa ambin'ny folon'i Israely. Ny tanin' i Zebolôna dia any amin' ny tapany atsimon' i Galilea (na Galilia). Amin' ny maha isan' ny Fanjakan' i Israely ny fokon' i Zebolôna dia babon' ny Asiriana izy ary nataony sesitany ka tsy fantantra intsony avy eo ny nanjo an' io foko io taorian' izany.

I Zebolôna

I Zebolôna na Zabolôna (hebreo: זְבֻלוּן‬ na זְבוּלֻן‬ na זְבוּלוּן‬ / Zeḇulun na Zevulun) dia zanak'i Jakoba fahenina, zanany farany tamin'i Lea araka ny Baiboly. Ireto ny zanak'i Zebolona: Sereda sy Elona ary Jalaela (Genesisy 46.14).

Ny anjara tanin'ny fokon' i Zebolôna

Ny tanin'ny Zebolôna dia any amin'ny tapany atsimon'i Galilea (na Galilia), ka ny sisiny atsinanana dia ny Ranomasin'i Galilea, ary ny sisiny andrefana dia ny Ranomasina Mediteranea, ny sisiny atsimo dia ny ny fokon'i Isakara, ary ny varatra andrefana dia ny an’i Asera ary ny avaratra atsinanana ny an'i Naftaly (Jos. 19.10-16).

Ao amin’ny Hiran’i Debora dia tantaraina ho nandefa an’ireo mpikirakira ny sophet shebet ho any an’ady ny fokon’i Zebolôna.

Izany anjara tany izany dia manomboka ao Sarida (Jos. 19.10), izay heverina fa i Tel Shadud, 80 km any atsimo-andrefan'i Nazareta. Ny sisin-tanin'i Zebolôna dia tsy voafaritra mazava tsara. Amin’ireo anarana folo omen’ny Bokin'i Josoa hitaritany ny mpamaky dia i Betlehema ao Galilea (Beit Lahm izay fantatra mazava, 11 km) any avaratra-andrefan'i Nazareta) na dia heverina fa i Hanatona, izay voalaza ho sisin-tanin'i Zebolona amin'i Asera, ny toby arkeolojikan'i Tel Hanaton. Ilay mpahay tantara Flavio Josefa dia mihevitra fa isan'ny tanin'i Zebolona ireo tany akaikin'ny tendrombohitra Karmela sy ny ranomasina, hatramin'ny farihin'i Genesareta. Ao avarany no ahitana an’i Asera, ao atsimo-atsinanany i Isakara. Ampahan-tanin’i Zebolôna koa ny tany lemak’i Jezrela sy ny lalambe mampitohy ny ranomasina amin'ny farihy. Tao amin’ny tanin’i Zebolona no nitaizana an’i Jesoa sy nanaovany lahateny sy asa maro araka ireo Evanjely sinôptika (Matio sy Marka ary Lioka) izay mahakasika ny asa fanompoana nataony tany Galilea.

Fandraisana anjarana tamin'ny fakana ny tany

Ny fokon’i Zebolôna dia nanana ny anjara toerany lehibe tamin'ny fanombohan'ny tantaran'i Israely. Tamin’ny fanisam-bahoaka natao tao an-tany efitr'i Sinay, tamin'ny taona faharoa nialan'ny Zanak'i Israely avy tao Ejipta, dia nahitana lehilahy afaka mitam-piadiana miisa 57 400 araka ny Bokin'ny Nomery (Nom. 1.31) io foko io. Izany tafika izany, izay teo ambany fibaikoan’i Eliaba, zanak’i Helona, dia nitoby niaraka tamin’ny fokon'i Jodà sy ny an’i Isakara tao atsinanan’ny tabernakely, sady mpialoha lalana ny besinimaro (Nom. 2.3-9). Sontenan’ny fokon’i Zebolona niaraka tamin’ireo lehilahy nirahin’i Mosesy hizaha ny tany Kanaana i Gadiela zanak’i Sody (Nom. 13.10).

Araka ny lovantsofina jiosy dia nifameno ny fokon'i Isakara sy ny an'i Zebolôna satria ny taranak'i Isakara nanokana ny androm-piainany tamin'ny fianarana sy ny fampianarana ny Torah fa ny taranak'i Zebolôna kosa niasa ho an'ny foko roa.

Anisan'ireo fokon'i Israely nanjavona

Amin'ny maha isan'ny Fanjakan'i Israely (na Fanjakan'i Samaria) ny fokon'i Zebolôna dia babon'ny Asiriana izy ary nataony sesitany ny mponina tao; tsy fantantra intsony avy eo ny nanjo an'io foko io taorian'izany. Ny mpikambana ao amin'ny Knesset (antenimiera) israeliana, i Ayoob Kara, dia mihevitra fa taranak’ireo foko verin’i Israely ny Droza, ka mety ho ny fokon'i Zebolôna izany. Nanambara i Ayoob Kara fa betsaka amin’ny zavatra inoan’ireo Droza no itovizany amin’ny an'ny Jiosy sady misy profo ara-tarazo izay ahafaha-manamarina fa taranaka jiosy ny Droza.

Jereo koa:

• Fokon'i Israely: Robena - Simeona - Levy - Jodà - Isakara - Zabolôna - Dana - Naftaly - Gada - Asera - Josefa (Manase sy Efraima) - Benjamina.
• Fanjakan'i Israely avaratra