Fivavahana ao Gabôna
Ny fivavahana ao Gabôna dia anjakan' ny kristianisma, indrindra ny katôlisisma. Ny 75 %n' ny Gabôney dia Kristiana fa ny 11 % kosa manaraka ny fivavahan-drazana animista ary ny 10 % Miozolmana. Miantraika amin' ny fivavahana kristiana sy silamo ao Gabôna anefa ny fivavahan-drazana. Maro ny Gabôney izay mampifangaro ny kristianisma sy ny fivavahan-drazana. Miaro ny fahalalahan' ny fivavahana ny Lalàm-panorenana gabôney ary amin' ny ankapobeny dia manaja izany zo izany ny fitondram-panjakana.
Ny fivavahan-drazana[hanova | hanova ny fango]
Ny fivavahana boity[hanova | hanova ny fango]
Ny fivavahan'ny vahoaka Babôngô no miely indrindra amin' ny fivavahan-drazana ao Gabôna. Vahoaka monina anaty ala ao Gabôna ny Babôngô, ao amin' ny morontsiraka andrefana amin' ny faritra andalovan' ny fehiben-tany. Izy ireo no nipoiran' ny fivavahana boity (bwiti). Misy vahoaka hafa ao Gabôna izay manafangaro ny fivavahana boity amin' ny animisma sy ny fampianarana kristianisma ka manome manome endrika vaovao ny fivavahana boity amin' izao fotoana izao. Ny fombam-pivavahana boity dia ampahany amin' ny fitaizana ny vahoaka babôngô. Amin' ny alalan' ny dihy sy mozika ary lanonana ampikambanina amin' ny herin' ny zavaboary sy ny bibidia anaty ala.
Ny fivavahan-drazana hafa[hanova | hanova ny fango]
Ireo fivavaham-poko hafa iza manam-pifandraisana amin' ny tonto ara-panoharan' ny saron-tava sy ny mozika ary ny dihy dia hita ao Gabôna. Ireto avy izy ireo: ny Ndjembé, ny Ndjobi, ny Mouiri na Mwiri, ny Mvett, ny Byeri ary ny Ikokhou.
Ny kristianisma[hanova | hanova ny fango]
Manakaiky ny 79 %n' ny mponina ao Gabôna no kristiana ka ny 53 % amin' izany dia Katôlika.
Tantaran' ny kristianisma ao Gabôna[hanova | hanova ny fango]
Tonga tao Gabôna tamin' ny taonjato faha-16 tamin' ny alalan' ny Pôrtogey ny fivavahana kristiana. Ny frera italiana, atao amin' ny teny italiana hoe Frati Minori Cappuccini (frantsay: Frères mineurs capucins), no nametraka ny misiona kristiana tamin' ny taonjato faha-17. Nitsahatra tamin' ny taonjato faha-18, ary nandroaka ny frera italiana ny fanjakana pôrtogey tamin' ny taona 1777. Tonga tao Gabôna tamin' ny tenantenan'ny taonjato faha-19 ny misiona vavao toy ny Missionnaires du Sacré-Coeur sy ny Congrégation du Saint-Esprit (na Spiritains) sy ny misiona prôtestanta avy any Eorôpa. Ny katôlisisma dia niorina tao Gabôna niaraka tamin' ny fanjanahan-tany pôrtogey tamin' ny taonjato faha-18, sady nitombo ka lasa maro anisa indrindra ao Gabôna tamin' ireo taona 1900. Tamin' ny fanombojahan' ny fanjanahan-tany frantsay dia tonga ny misiona avy any Paris teo anelanelan' ireo taona 1890 sy 1960. Tamin' ny fiantombohan' ny tenantenan' ny taonjato faha-20 no nitomboan' ny fivavahana ara-pilazantsara. Tamin' ny taona 2016 dia tafatsangana ara-panjakana ny Fangonana ôrtôdôksa sady niorina ny trano fiangonana ôrtôdôksa tao Libreville.
Ny silamo[hanova | hanova ny fango]
Vitsy ny Miozolmana ao Gabôna, izay eo amin' ny 10 %n' ny mponina, izay manaraka ny firehana sonita. Niova finoana ho amin' ny fiavavahana silamo ny filoham-pirenena Bongo tamin' ny taona 1973 sady nanampy anarana silamo (Omar) ny anarany ka nahatonga azy hatao hoe Omar Bongo, sady nanova ny lamina ahitana antoko pôlitika maro ho rafitra tsy ahitana afa-tsy antoko tokana. Na dia ny Kristiana aza no maro anisa dia nampidirin' i Omar Bongo ao amin' ny Fikambanam-piaraha-miasan' ny firenena silamo (anglisy: Organisation of Islamic Cooperation) tamin' ny taona 1974.
Ny fivavahana sy fikambanana hafa[hanova | hanova ny fango]
Ankoatr' ireo fivavahana kristiana sy silamo ary ny fivavahan-drazana afrikana maro dia ao koa ny framasônery izay ahitana mpikambana maro ao amin' ireo mpitondra ara-pôlitika. Misy ny Grande Loge du Gabon izay iray sampana amin' ny Grande Loge nationale française, sy ny Grand rite équatorial gabonais. Hita ao koa ny fihetsiketsehana Rose-Croix.