Fanomezam-boninahitra (teôlôjia)
Ny fanomezam-boninahitra, araka ny fampianarana kristiana, dia ny fanekena ny fahamasinana na ny fiovana farany ao amin' ny olom-boafidy. Mety manana dikany maromaro izany. Ny fanekem-pinoana nikeana dia milaza fa Andriamanitra Ray sy Zanaka ary Fanahy Masina dia omem-boninahitra. Ao amin' ny Eglizy Katôlika dia mifandray amin' ny fitsanganan-ko velona sy amin' ny fanokanana ho olo-masina, izay hetsika natokana ho tanterahin' ny Papa aorian' ny fanadihadiana lalina, izany. Ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana dia mampiasa io teny io mba hilazana ny fankatoavana ôfisialy ny olo-masina, matetika amin' ny alalan' ny fanajana ataon' ny vahoaka azy sy ny relikany. Ny Fiangonana Ôrtôdôksa Atsinanana tsy kalkedôniana dia manaiky ny fahamasinan' ny maritiora nefa tsy misy fombafomba ôfisialy, fa amin' ny fanamafisana ny finoan' ny olona. Ao amin' ny Fiangonana Nohavaozina, ny fanomezam-boninahitra no dingana farany amin' ny famonjena, izay manamarika ny fahalavorarinana ara-panahy sy ara-batan' ny olom-boafidy .
Ao amin' ny fiangonana samihafa
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny katôlisisma
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny katôlisisma, ny fanomezam-boninahitra dia mifandray amin' ny fitsanganan' i Kristy tamin' ny maty, ary mahakasika ny fiafaran' ny olo-marina. Homem-boninahitra amin' ny vatana sy ny fanahy izy ireo, ary samy hahazo ny fiovana hahazo an' izao rehetra izao. Na izany aza dia tsy ampiasaina amin' ny fanandratana ho olo-masina (kanônizasiôna) ny teny hoe "fanomezam-boninahitra" (Glorificatio), satria Andriamanitra irery no manome voninahitra, amin' ny hevitra teôlôjikan' io teny io.
Hetsika manetriketrika sahanin' ny Fiketrahana Masina manokana, aorian' ny dingana lava be anamarinana ny fahamasinan' ny fiainan' ilay kandidà ny kanônizasiôna. Midika izany fa ekena ho olo-masina ny mpino, any an-danitra, ary azo tokavina ampahibemaso.
Mitarika amin' ny fanoratana ny anarana ao amin' ny Martyrologium Romanum ary ahafahana manao fanompoam-pivavahana ho an' ny rehetra ny kanônizasiôna, fa ny fanandratana ho olon-tsambatra (beatifikasiôna) kosa dia ahafahana manao fanajana (veneratio) voafetra kokoa (ho an' ny firenena iray na ho an' ny fikambanan-drelijiozy iray, ohatra).
Ao amin' ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny Fiangonana Ôrtôdôksa Tatsinanana (ohatra ny Fiangonana Ôrtôdôksa any Amerika na ny Fiangonana Ôrtôdôksa Rosiana), ny teny hoe "fanomezam-boninahitra" dia matetika ampiasaina hilazana ny fanekena ôfisialy ny olona iray ho olo-masina. Io fankatoavana io matetika dia ahitana ny fanajana ny relika, izay indraindray lazaina fa tsy mety lo, ary anisan' ny fanao litorjika voamariky ny fandraisana anjaran' ny vahoaka.
Ny teny rosiana hoe канонизация / kanonizatsiya sy ny hoe прославление / proslavleniye ("fanomezam-boninahitra" na "fiderana") dia afaka miaraka, indrindra amin' ny voambolana rosiana. Io dingana io dia tsy mikendry ny "hampanjary" olo-masina, fa ho fankatoavana izay efa nataon' Andriamanitra tao amin' ilay olona.
Ao amin' ny Fiangonana Ôrtôdôksa Atsinanana
[hanova | hanova ny fango]Ny Fiangonana Ôrtôdôksa Atsinanana (toy ny Fiangonana Armeniana, Kôpta, Siriaka, Etiôpiana, ary Indiana (fr)) dia tsy manao fanomezam-boninahitra ôfisialy ny maritiora. Ekena tsikelikely ny fahamasinan' ny maitiora, miorina amin' ny fanajan' ny vahoaka azy na ny famantarana mazava ny fahamasinana.
Ny patriarka armeniana Karekin II dia milaza fa tsy manamasina ny Fiangonana, fa manaiky ny fahamasinana efa miharihary.
Nisy tranga vao haingana momba ny fankatoavana ôfisialy izay nahitana ny maritiora kôpta 21 tamin' ny taona 2015, na ireo maty tamin' ny fandripahana ny Armeniana tamin' ny taona 1915. Tsy mamorona fahamasinana ny hetsika ataon' ny Fiangonana fa manamafy ny finoan' ireo vavolombelona ireo.
Ao amin' ny fiangonana nohavaozina
[hanova | hanova ny fango]Ao amin' ny fampianaran' ny fiangonana nohavaozina, ny fanomezam-boninahitra no dingana fahatelo amin' ny famonjena, aorian' ny fanamarinana sy ny fanamasinana (jereo Rômana 8:28-30). Misy dingana roa izany.
Ny dingana voalohany dia ny fandavorarian' ny fanahin' ny olom-boafidy, izay nafahana tanteraka amin' ny fahotana alohan' ny hidirana any an-danitra. Ny dingana faharoa dia ny fitsanganan' ny tena farany, izay handraisan' ny olo-marina vatana nomem-boninahitra sy lavorary, tahaka ny an' i Kristy nitsangana tamin' ny maty.
Ny teôlôjiana nohavaozina sasany dia mampitaha izany amin' ny endrika prôtestantan' ny afo fandiovana, tsy manasazy, fa heverina ho fahasoavana manamasina izay miitatra mandra-pahatanteraka ny fiovana feno. Aorian' ny fitsarana farany dia hitsangana amin' ny maty ny olo-marina ao anatin' ny toe-javatra toy izao, araka ny voalazan' i C. S. Lewis: halaim-panahy hivavaka amin' izy ireo ny olona rehefa mahita ny voninahiny.